Erytrocyty – co to takiego?
Erytrocyty to czerwone krwinki, które są elementem morfotycznym naszej krwi. Wykonując podstawowe badanie krwi jakim jest morfologia w prosty sposób możemy sprawdzić czy poziom erytrocytów w naszym organizmie jest na prawidłowym poziomie.
Budowa krwinek czerwonych
Czerwone krwinki są niezwykle wytrzymałe, zdolne do przetrwania nawet w najbardziej niesprzyjających warunkach. Czerwone krwinki mają budowę tzw. dwuwklęsłej soczewki. Budowa erytrocytów przypomina amerykańskiego donuta, tylko bez wyraźnej dziurki w środku. Są otoczone warstwą fosfolipidową, która składa się z tłuszczu – tak tłuszcz jest potrzeby do budowy krwi.
Produkcja czerwonych krwinek
Czerwone krwinki są produkowane w szpiku kostnym. To szpik odpowiada za ich prawidłowe namnażanie. W minutę powstaje aż 2,5 mln erytrocytów. Cały proces ich wytwarzania trwa średnio 5 dni, a dojrzewanie około miesiąca. Erytrocyty nie posiadają jądra komórkowego, co powoduje, że nie wymagają dostarczania im dużej ilości energii (pobierają energię z glukozy). Brak jądra powoduje, iż erytrocyty nie mogą pełnić samodzielnych funkcji komórkowych i po ok. 120 dniach następuje koniec życia czerwonych krwinek – ulegają zniszczeniu, a organizm zaczyna produkować nowe erytrocyty.
Silnym stymulantem dla zwiększenia produkcji krwinek są stany niedotlenienia organizmu. Przykładem może być intensywny trening lub sytuacja gdy wyjedziesz w góry i w naturalny sposób pobudzasz wytwarzanie krwi. Bodźcem do powstawania nowych krwinek jest również utrata krwi spowodowana np: urazem i krwawieniem z rany. Kolejnym elementem potrzebnym do produkcji nowych krwinek jest żelazo, kwas foliowy, witaminy B12, B6, E oraz witamina C.
Erytrocyty powyżej normy (erytrocytoza)
Podwyższone ilości erytrocytów w badaniu morfologii krwi oznacza zwiększone ryzyko nadlepkości krwi, która może uszkodzić najmniejsze naczynka krwionośne i doprowadzić do ich czopowania. Istnieje także ryzyko obciążenia wątroby i serca zbyt dużą objętością krwi.
Cześć osób z podwyższoną wartością RBC nigdy nie odczuwa dolegliwości związanych z ich nieprawidłową normą, jednak większość pacjentów zauważa:
- bóle i zawroty głowy,
- zaburzenia widzenia,
- szumy uszne,
- nadmierne pobudzenie, przy jednoczesnym zmęczeniu i zaburzeniach koncentracji
W poważnych przypadkach, gdy dochodzi do chronicznego niedoboru tlenu w tkankach:
- ciężkie osłabienie
- niewydolność serca
- zaburzenia wiązania i oddawania tlenu przez hemoglobinę
- czerwienica prawdziwa
Podwyższony poziom czerwonych krwinek najczęściej kojarzony jest z niedoborem tlenu dostarczanego do organizmu. Niedotlenie najczęściej spowodowane jest przez:
- Choroby płucne, które utrudniają transport tlenu oraz oddychanie (np: nieleczona astma)
- Palenie papierosów lub bycie biernym palaczem – dwutlenek węgla zawarty w dymie papierosowym, przyłączając się do hemoglobiny może ją unieczynnić i spowodować, że trudniej będzie oddawać, transportować tlen z płuc.
- Odwodnienie- kiedy organizm jest odwodniony układ krwiotwórczy narażony jest zmiany w prawidłowych stężeniach ilości czerwonych krwinek. Podczas odwodnienia krew gęstnieje, przez co płynie wolniej i z większą trudnością dociera do komórek. To z kolei wysyła informację do organizmu, że należy zwiększyć ilość czerwonych krwinek.
- Duża aktywność fizyczna – dotyczy przede wszystkim sportowców, gdzie trening związany jest z tzw. wysiłkiem beztlenowym.
- Długotrwałe przebywanie w wysokich górach – przebywanie na dużych wysokościach, gdzie zmienia się ciśnienie powietrza tlen jest trudniej dostępny dla organizmu.
Erytrocyty poniżej normy (erytrocytopenia)
Erytrocyty to jedne z elementów morfotycznych krwi. Jeżeli optyczna ocena krwinek czerwonych wskazuje na ich obniżony poziom, najczęściej podejrzewamy:
- ostre lub przewlekłe krwawienie np: u kobiet w czasie menstruacji, częste krwotoki z nosa, zabieg operacyjny.
- niedobory pokarmowe składników koniecznych do prawidłowej budowy krwi np: niedobór witaminy B6, witaminy B12, żelaza, miedzi, witaminy E oraz kwasu foliowego.
- niskie erytrocyty, zaburzony poziom płytek krwi oraz problemy z żelazem i hemoglobiną to tylko kilka czynników świadczących o rozwijającej się anemii. Anemia nazywana jest inaczej niedokrwistością. Jej najczęstszymi objawami są:
- bladość,
- osłabienie,
- zwiększona męczliwość,
- senność
- problemy ze skupieniem.
Czerwone krwinki – jaka jest ich rola w organizmie?
Czerwone krwinki pełnią bardzo ważną funkcję w organizmie – transportują tlen z płuc do tkanek całego organizmu. Zarówno niski poziom erytrocytów jak i ich wysoki poziom mogą stwarzać zagrożenie dla z pozoru zdrowych osób – bardzo często podwyższony lub obniżony poziom erytrocytów nie daje o sobie znać. Dlatego bardzo ważne jest regularne wykonywanie morfologii – jednego z podstawowych badań diagnostycznych, aby móc wskazywać na niedokrwistość lub stan zwiększonej produkcji erytrocytów. Ważne aby podczas wizyty u lekarza omówić nie tylko liczby krwinek czerwonych, ale także pozostałe elementy morfotyczne jak np: leukocyty (białe krwinki), hematokryt, płytki krwi.
Erytrocyty – normy
Krwinki czerwone człowieka pełnią bardzo ważną rolę w dostarczaniu tlenu w układzie krwionośnym. Każda osoba nie tylko z chorobami przewlekłymi, ale dbająca o profilaktykę powinna znać wartości referencyjne liczby erytrocytów.
Dla dorosłych:
- mężczyźni: 4,5–6,0 mln/μl
- kobiety: 4,0–5,5 mln/μl
Normy czerwonych krwinek u dzieci ulegają zmianie wraz z wiekiem pacjenta. Wartości referencyjne mogą różnić się pomiędzy punktami diagnostycznymi, dlatego w przypadku dzieci o tym jaka jest norma zawsze decyduje lekarz prowadzący.