Nadmiar witaminy D – kiedy może wystąpić i jakie są jego objawy?
Witamina D to jedna z witamin, których niedobory występują powszechnie u większości społeczeństwa. Co gorsza, zdecydowana większość osób dotkniętych niedoborami witaminy D pozostaje nieświadoma tego problemu. Jednocześnie coraz więcej mówi się o konieczności suplementowania tego związku. Regularne zażywanie witaminy D skutecznie rozwiązuje problem niedoboru. Czy możliwe jest jednak przedawkowanie witaminy D? A jeśli tak to jakie są objawy jej nadmiaru?
Witamina D – suplementacja dla zdrowia
[WITAMINA D PRAWA]Suplementacja witaminy D zalecana jest już od pierwszych dni życia. Krople z witaminą D stosowane powinny być zatem już u noworodków, a potem u niemowląt i dzieci w wieku rozwojowym. Także dorośli powinni suplementować witaminę D. Tak naprawdę po preparaty z tym cennym związkiem sięgnąć powinien każdy. Istnieją specjalne wskazania do suplementowania wysokich dawek witaminy D.
Najważniejsze wskazania do suplementacji to:
- – ograniczona ekspozycja na słońce (miejsce zamieszkania w umiarkowanej strefie klimatycznej, fotoalergia, stosowanie leków fotouczulających, zaawansowana profilaktyka raka skóry i stosowanie silnych filtrów anty – UV)
- – schorzenia przewlekłe: miażdżyca, nadciśnienie, cukrzyca, schorzenia autoimmunologiczne
- – menopauza
- – podeszły wiek, nadwaga lub otyłość
- – osteoporoza
- – depresja
Dawkowanie witaminy D uwarunkowane jest przede wszystkim wiekiem oraz masą ciała – w tym drugim przypadku chodzi o nadwagę lub otyłość, które wymagają podwojenia suplementowanej dawki.
Dawki witaminy D zalecane do regularnego spożycia są następujące:
- – noworodki i niemowlęta do 6 miesiąca życia – 400 IU/dobę
- – niemowlęta od 6 do 12 miesiąca życia – 400 do 600 IU/dobę
- – dzieci w wieku od 1 do 18 roku życia – 600 do 1000 IU/dobę; dzieci w wieku od 1 do 18 roku życia z nadwagą – 1200 do 2000 IU/dobę
- – dorośli – 800 do 2000 IU/dobę; dorośli z nadwagą – 1600 do 4000 IU/dobę
- – kobiety w ciąży i karmiące piersią – 1500 do 2000 IU/dobę
Takie dawki suplementacyjne witaminy D są całkowicie bezpieczne i nie grożą przedawkowaniem. A jakie dawki prowadzą do nadmiaru tego związku w organizmie?
Przedawkowanie witaminy D – czy jest możliwe?
Przedawkowanie witaminy D zdarza się bardzo rzadko i wynika z niekontrolowanej suplementacji. Witamina D ma dość długi okres półtrwania co oznacza, że może podlegać kumulacji w organizmie. Określono maksymalne dawki witaminy D, które są doskonale tolerowane przez organizm i nie prowadzą do kumulacji tego związku w organizmie.
Maksymalne bezpieczne dawki witaminy D wynoszą:
- – noworodki i niemowlęta: 1000 IU
- – dzieci w wieku 1 – 10 lat: 2000 IU
- – dzieci w wieku 11 – 18 lat oraz dorośli: 4000 IU
- – osoby otyłe: 10 000 IU
- – kobiety w ciąży: 4000 IU
Wspomniane powyżej bezpieczne dawki nie obowiązują dla osób z zaburzeniami wchłaniania, u których stosować można nawet dawki witaminy D rzędu 10 000 IU. A kiedy możliwe jest przedawkowanie witaminy D?
Ustalone przez ekspertów dawki witaminy D, które uznawane są za potencjalnie toksyczne, to 30 000 IU tego związku przyjmowane codziennie przez okres trzech miesięcy. A zatem czy można przedawkować witaminę D podczas suplementowania zgodnie z zaleceniami producenta? Na pewno nie jest to możliwe. Nie może ponadto dojść do przedawkowania tego związku na drodze skórnej syntezy pod wpływem ekspozycji na promieniowanie słoneczne. Proces takiej syntezy skórnej jest ściśle regulowany przez organizm, a ewentualny nadmiar zsyntetyzowanej witaminy D gromadzony jest w podskórnej tkance tłuszczowej, skąd uwalniana jest ona w okresie mniejszej ekspozycji na słońce. Nie ma także możliwości przedawkowania witaminy przyjmowanej z dietą – jej zawartość w rybach, olejach, żółtkach jaj czy serach żółtych jest zbyt mała, aby możliwe było przyjęcie jej zbyt dużych ilości.
Przy przyjmowaniu wspomnianych toksycznych dawek witaminy D, może dojść do wzrostu stężenia we krwi kalcytriolu do poziomu 200 ng/ml. Bezpieczne, fizjologiczne wartości kalcytriolu, czyli aktywnej biologicznie witaminy D to około 30 – 50 ng/ml. Przekroczenie poziomu 200 ng/ml prowadzi do zaburzeń gospodarki wapniowej – i to właśnie z tego wynikają objawy przedawkowania tego związku.
Nadmiar witaminy D – objawy i konsekwencje
Objawy przedawkowania witaminy D wynikają z rozwoju hiperkalcemii, czyli zbyt wysokiego poziomu wapnia we krwi.
Pierwsze symptomy nasuwające możliwość przedawkowania witaminy D to:
- – nudności i wymioty
- – zaparcia
- – brak apetytu i wzmożone pragnienie
– wielomocz - – nadpobudliwość nerwowa
- – osłabienie
- – bóle głowy
- – świąd skóry
- – nadmierna potliwość
Nadmiar witaminy D w ciąży prowadzić może do zaburzeń rozwoju kośćca u płodu, co objawiać może się deformacjami kości u noworodka. Długotrwałe konsekwencje przedawkowania tej witaminy związane są z kumulacją wapnia w tkankach miękkich. Może dojść do powiększenia wątroby i śledziony, stwardnienia tętnic oraz rozwoju nadciśnienia, kamicy układu moczowego. Takie działanie witaminy D wynika z nasilenia wchłaniania wapnia z przewodu pokarmowego, ale także pozyskiwania wapnia z depozytów tego minerału w kościach. Może zatem dojść do demineralizacji i osłabienia kości, które mogą być błędnie kojarzone z sytuacją odwrotną, czyli niedoborem witaminy D. Dla postawienia właściwego rozpoznania kluczowe okazuje się być współistnienie innych objawów przedawkowania witaminy D oraz oznaczanie poziomu witaminy D we krwi.
Podsumowując – nadmiar witaminy D zdarza się niezwykle rzadko. Powszechnym problemem jest natomiast zbyt niski poziom witaminy D w organizmie. Nie należy zatem obawiać się suplementacji tego związku – wręcz przeciwnie. Jeśli witamina D jest właściwie suplementowana, skutki uboczne nie wystąpią. Przyjmując zalecane przez producenta dawki witaminy D3, przedawkowanie nie jest możliwe. Racjonalna dieta zawierająca naturalne źródła witaminy D, umiarkowana ekspozycja na słońce oraz suplementacja kapsułkami z witaminą D to najskuteczniejsza profilaktyka niedoboru tego związku i rozwoju konsekwencji tego niedoboru. Mowa chociażby o zaburzeniach odporności, chorobach autoimmunologicznych, chorobach cywilizacyjnych (w tym nowotworach) czy osłabieniu kości.