Spis treści
Choroby reumatyczne to spora grupa schorzeń o podłożu zapalnym, obejmujących tkankę łączną. Choroby te rozwijają się zazwyczaj w efekcie nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu immunologicznego, prowadzącego do powstania reakcji autoimmunologicznych. Oznacza to, że układ odpornościowy błędnie rozpoznaje własne tkanki organizmu jako obce i syntetyzuje przeciwciała. Przeciwciała „zwalczają” własne tkanki organizmu, prowadząc do poważnych konsekwencji zdrowotnych.
Choroby reumatyczne to choroby dotyczące zarówno stawów, jak i innych elementów łącznotkankowych, prowadzące do zaburzenia sprawności układu ruchu. Autoimmunologiczne choroby reumatyczne (ARD) obejmują szeroki zakres chorób, w których wrodzone i adaptacyjne odpowiedzi immunologiczne prowadzą do uszkodzenia tkanek za pośrednictwem autoimmunologicznej odpowiedzi organizmu. Ogółem ARD dotykają około 5% populacji na świecie.
Najczęściej występujące choroby reumatyczne to:
Aktualnie obowiązuje podział chorób reumatycznych, który zaproponowany został w 1983 roku przez American Rheumatism Association.
1) Układowe choroby tkanki łącznej (będące konsekwencją zaburzeń funkcjonowania układu immunologicznego, ze szczególnym uwzględnieniem osłabienia odpowiedzi humoralnej i komórkowej)
2) Spondyloartropatie
3) Choroba zwyrodnieniowa stawów pierwotna lub wtórna
4) Zapalenie stawów, pochewek ścięgien oraz kaletek maziowych towarzyszące zakażeniu
5) Choroby metaboliczne i gruczołów dokrewnych, którym towarzyszą choroby stawów (amyloidoza, cukrzyca, dna moczanowa i inne)
6) Nowotwory (złośliwe przerzutowe, pierwotne, szpiczaki, chłoniaki, białaczki i inne)
7) Zaburzenia nerwowo – naczyniowe (np. zespół cieśni kanału nadgarstka, stawy Charcota)
8) Choroby chrząstek i kości (osteoporoza, choroba Pageta, osteoporoza porostowa i inne)
9) Zmiany zapalne w obrębie tkanek miękkich (zapalenie ścięgien, fibromialgia, zmiany krążkach międzykręgowych)
10) Inne zaburzenia, którym towarzyszą objawy ze strony stawów (rodzinna gorączka śródziemnomorska, zespół towarzyszący dializom, sarkoidoza).
Coraz więcej dowodów sugeruje, że wiele chorób reumatycznych, w szczególności reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) i toczeń rumieniowaty układowy (SLE) ma „przedkliniczny” okres rozwoju. Podczas tego przedklinicznego stadium choroby, genetyczne i środowiskowe czynniki ryzyka oddziałują w celu zapoczątkowania i propagowania rozwoju autoimmunizacji, co ostatecznie kończy się wykrywalnym stanem zapalnym i urazem tkanek. Ponadto biomarkery związane z chorobą, w szczególności autoprzeciwciała, rozwijają się i ewoluują, początkowo przy braku klinicznych objawów uszkodzenia tkanki. Odkrycia te sugerują, że połączona analiza takich biomarkerów i innych czynników ryzyka u osób bezobjawowych (lub minimalnie objawowych) może zidentyfikować osoby z wysokim ryzykiem przyszłej choroby reumatycznej, co może ostatecznie umożliwić wczesną interwencję terapeutyczną, aby zapobiec progresji choroby do klinicznie znaczącego stanu. Ma to kluczowe znaczenie dla profilaktyki chorób reumatycznych, a także ich jak najwcześniejszego rozpoznania i skutecznego leczenia. Wskazuje to także na możliwość rozwoju chorób reumatycznych już w młodym wieku, natomiast dopiero w wieku późniejszym choroba jest na tyle zaawansowana, że daje określone objawy kliniczne.
Zidentyfikowano wiele genetycznych, epigenetycznych i środowiskowych czynników ryzyka chorób reumatycznych. Wiele z tych genetycznych i środowiskowych czynników prawdopodobnie działa znacznie wcześniej niż pojawią się klinicznie widoczne objawy chorób reumatycznych. Co więcej, takie powiązania stwarzają możliwość, że modyfikacja niektórych środowiskowych czynników ryzyka może prowadzić do zapobiegania tym chorobom.
Najistotniejsze czynniki mogące zwiększać ryzyko rozwoju chorób reumatycznych to:
Kiedyś choroby reumatyczne kojarzone były wyłącznie z osobami w starszym wieku, dziś natomiast coraz częściej diagnozowane są u osób w młodszych grupach wiekowych. Wynika to z faktu, że współczesny tryb życia jest uznawany za niezdrowy i nie brakuje czynników, które sprzyjają rozwojowi schorzeń autoimmunizacyjnych. Nie bez powodu choroby z autoimmunizacji zyskały miano chorób cywilizacyjnych – stałe narażenie na stres, nasilone działanie wolnych rodników, przewlekłe stany zapalne to ponury znak naszych czasów. Paradoksalnie – pomimo stałego rozwoju medycyny i udoskonalania metod diagnostyki i leczenia, społeczeństwo choruje coraz bardziej – i dotyczy to także chorób reumatycznych. Za wzrost liczby przypadków chorób reumatycznych odpowiada także rosnąca świadomość dotycząca faktu, że coraz młodsi ludzie coraz częściej zapadają na choroby przewlekłe. Dzięki temu objawy chorób reumatycznych są coraz rzadziej bagatelizowane, a stale udoskonalane metody diagnostyki ułatwiają szybkie i trafne rozpoznanie konkretnej jednostki chorobowej.
Bóle reumatyczne to coraz częściej występująca dolegliwość, która jest jedną z najpowszechniejszych przyczyn bólu stawów. Inne możliwe schorzenia, generujące dolegliwości ze strony stawów to zmiany zwyrodnieniowe stawów czy urazy. W jaki sposób dochodzi do rozwoju reumatoidalnego zapalenia stawów? Dokładna etiologia jest nieznana. Na pewno najtrafniejsza jest teoria o współoddziaływaniu licznych czynników genetycznych oraz środowiskowych.
Najistotniejsze czynniki predysponujące do rozwoju reumatologicznego zapalenia stawów to:
Wymienione czynniki mogą w rozmaity sposób oddziaływać negatywnie na stawy, prowadząc do rozwoju postępujących zmian anatomicznych i biochemicznych. Chociaż przyczyny reumatoidalnego zapalenia stawów nie zostały w pełni poznane, towarzyszące mu zmiany biochemiczne, strukturalne i metaboliczne w chrząstce stawowej zostały dobrze udokumentowane. Obecnie wiadomo, że cytokiny zapalne, urazy mechaniczne i predyspozycje genetyczne są zaangażowane w rozwój choroby i że czynniki te mogą zapoczątkować kaskadę zwyrodnieniową, która powoduje wiele charakterystycznych zmian w chrząstce stawowej. Normalna chrząstka szklista składa się z chondrocytów osadzonych w macierzy pozakomórkowej, która z kolei składa się z wody, kolagenu typu II i proteoglikanu. Chrząstka pozostaje stabilna – procesy aktywnego zwyrodnienia oraz regeneracji pozostają w równowadze. Czynnik wyzwalający uszkodzenie chrząstki stawowej, z jednej strony prowadzi do degeneracji macierzy i chrząstki, z drugiej – do aktywnej replikacji chondrocytów ze wzmocnioną biosyntezą chrząstki. Prowadzi to do stanu homeostazy, znanego jako kompensowane reumatoidalne zapalenie stawów, w którym zarówno naprawa, jak i zwyrodnienie chrząstki są zrównoważone. Po kilku latach proces naprawczy jest wyczerpany. Przeważać zaczynają procesy degradacji chrząstki, co prowadzi do postępującej choroby zwyrodnieniowej stawów.
Ostatnio stało się jasne, że RZS jest procesem chorobowym (więcej o RZS), który wpływa na całą strukturę stawu, w tym na chrząstkę, błonę maziową, kość podchrzęstną, więzadła i mięśnie okołostawowe – a rozwój choroby trwa latami. To ostatecznie prowadzi do stanu zapalnego, bólu i uszkodzeń strukturalnych prowadzących do utraty funkcji.
Może dojść do redukcji ilości proteoglikanu, deformacji włókien kolagenu, namnażania lub migracji chondrocytów oraz utraty chrząstki. Początkowo zlokalizowane obszary zmiękczania mają nierówną powierzchnię, po której następuje rozerwanie wzdłuż płaszczyzn włókien kolagenu. Późniejsza nasilona proliferacja chondrocytów, będąca konsekwencją kompensacyjnych mechanizmów naprawczych, prowadzi do nieregularnego kształtu chrząstki szklistej i włóknistej. Później powstaje nowa kość w kościach podchrzęstnych i na obrzeżach stawów – formują się osteofity. Torbiele podporowe dominują wszędzie tam, gdzie chrząstka leżąca jest cienka lub nieobecna. Płyn stawowy staje się gęsty, ponadto dochodzi do wapnienia struktur stawowych – kryształy wapnia odkładają się w chrząstce z założonym wtórnym wychwytem w błonie maziowej. Pomimo utraty kości i chrząstki w niektórych częściach stawu, ostatecznym efektem procesu chorobowego jest zwiększenie wielkości stawu i przebudowa kształtu.
Zmiany metaboliczne i biochemiczne w chrząstce zapalenia kości i stawów mogą mieć charakter zwiększonego nawodnienia i obrzęku wraz z utratą wytrzymałości na rozciąganie. Charakterystyczny jest także wzrost stężenia cytokin prozapalnych, MMP (metaloproteinazy macierzowej), katepsyn i zmniejszenie całkowitych inhibitorów (TIMP).
Wspomniane wcześniej zmiany strukturalne i biochemiczne zachodzące w stawach mają charakter postępujący. Początkowo reumatoidalne zapalenie stawów nie daje żadnych objawów, potem pojawiają się symptomy, które mają mało charakterystyczny przebieg i nie zawsze skłaniają do wizyty u lekarza. Dopiero bardziej zaawansowane zmiany reumatoidalne, zwłaszcza te dotyczące dużych stawów na tyle utrudniają codzienne funkcjonowanie, że trudno jest je przeoczyć.
Objawy, które pojawiają się jako pierwsze to przemijający ból i sztywność stawów. Najczęściej dolegliwości te odczuwane są o poranku i przemijają z upływem dnia. Łatwo zatem wytłumaczyć sobie, że sztywność stawów jest konsekwencją „zastania” stawów podczas nocy, a po ich rozruszaniu wszystko wraca przecież do normy. Takie dolegliwości o umiarkowanym, przemijającym charakterze łatwo jest ponadto zinterpretować jako efekt chwilowego przeciążenia stawów, np. na skutek zbyt intensywnego treningu czy aktywności zawodowej. Nie dziwi zatem, że u młodych osób objawy reumatoidalnego zapalenia stawów mogą być często bagatelizowane. A to przyczynia się do dalszego rozwoju choroby stawów. Dolegliwości stają się coraz bardziej uciążliwe, ból stawów i sztywność występują częściej i z większym nasileniem, nie zanikają w ciągu dnia. Narastający ból stawów stanowi konsekwencję przerostu błony maziowej oraz zwiększonego ciśnienia śródstawowego, co prowadzi do podrażnienia receptorów bólowych. Z kolei sztywność stawów jest konsekwencją zagęszczenia płynu stawowego i ograniczenia ruchomości stawów. Za sztywność i obrzęki stawów odpowiada także przebudowa struktury chrząstki stawowej, powstawanie osteofitów oraz stanu zapalnego.
Początkowo reumatoidalne zapalenie stawów zajmuje niewielkie stawy – stawy dłoni i nadgarstka czy stawy stóp. Z czasem choroba zajmuje większe stawy – biodrowe, kolanowe czy większe stawy rąk. Nie każdy wie, że reumatoidalne zapalenie stawów prowadzi ponadto do pojawienia się objawów pozastawowych. Jednym z najbardziej charakterystycznych jest pojawienie się guzków reumatoidalnych zlokalizowanych pod skórą stawów dłoni czy łokci. RZS mogą towarzyszyć takie schorzenia jak miażdżyca, zapalenie naczyń krwionośnych, anemia czy uszkodzenie nerek.
Reumatyzm to choroba przewlekła, wymagająca długotrwałej i uciążliwej terapii. Im szybciej zostanie wdrożone leczenie RZS, tym większa szansa na zminimalizowanie rozwoju poważnych powikłań stawowych i pozastawowych choroby. Terapia RZS umożliwia spowolnienie postępu choroby i złagodzenie uciążliwych objawów towarzyszących zapaleniu stawów. Rzadko zdarza się jednak, że możliwe jest wyleczenie reumatoidalnego zapalenia stawów, oznaczające możliwość odstawienia leków i brak nawrotu choroby. Najczęściej jest bowiem tak, że konieczne jest stałe stosowanie leków. Także możliwości zapobiegania rozwojowi reumatoidalnego zapalenia stawów są bardzo ograniczone. W związku ze złożoną etiologią choroby trudno jest wyeliminować wszystkie czynniki sprzyjające rozwojowi reumatoidalnego zapalenia stawów, ponadto pozostaje jeszcze komponenta genetyczna, na którą nie mamy wpływu. Można jednak zminimalizować ryzyko rozwoju choroby i stale dbać o stawy tak, aby jak najdłużej utrzymywać je w nienagannej kondycji.
Aby zadbać o stawy, warto sięgać po odpowiednie suplementy diety. Najlepiej sprawdzają się preparaty o złożonym składzie, zawierające coś więcej niż kolagen czy witaminę C. Kompleksowe wsparcie stawów zapewnia suplement diety Joint Formula marki Cheers. Ten suplement diety na stawy wyróżnia się zawartością naturalnych, doskonale przyswajalnych składników, które aktywnie wspomagają chrząstkę stawową oraz ścięgna.
W skład preparatu Joint Formula wchodzą:
Dzięki tak skomponowanemu składowi, preparat Joint Formula kompleksowo wzmacnia strawy, dbając o zachowanie ich nienaruszonej struktury oraz pełnej funkcjonalności.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Choroby_reumatyczne
https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/kregoslup-kosci-stawy/choroby-reumatyczne-przyczyny-rodzaje-objawy-i-leczenie-aa-G4dB-Y1qE-xSie.html
https://www.healthline.com/health/rheumatic-diseases#symptoms
Dietetyk i certyfikowany ekspert żywienia i ketozy. Zwolenniczka zdrowego stylu życia i zdrowej diety, propagatorka trendu clean label, praktyk diety ketogenicznej i postu przerywanego. W pracy i życiu prywatnym stawia na brak kompromisów – sięga wyłącznie po produkty i suplementy diety najwyższej jakości.
Napisz komentarz
Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.