Spis treści
Suplementy diety stanowią uzupełnienie diety w składniki odżywcze cenione przez coraz większą ilość osób. W związku z mniejszą wartością odżywczą diety – w porównaniu z tą sprzed kilkunastu lat – rośnie ryzyko niedoborów pokarmowych. Niedobór witamin czy minerałów to dziś realne zagrożenie – dlatego sięgamy po suplementy z witaminą C, witaminą D, witaminami z grupy B. A co z bezpieczeństwem takiej suplementacji? Czy możliwe jest np. przedawkowanie witamin z grupy B, czyli nadmiar witaminy B?
Niedobry witamin z grupy B nie należą do rzadkości. Wynika to z ograniczonej podaży witamin B w diecie, a także powszechnego występowania czynników ograniczających przyswajalność witaminy B. Występowanie witamin z grupy B w diecie nie jest najgorsze – wyjątek stanowi witamina B12, która występuje wyłącznie w produktach pochodzenia zwierzęcego. A co ogranicza dostępność witamin B? Niektóre leki (antybiotyki, steroidy, doustna antykoncepcja hormonalna), alkohol, zaburzenia wchłaniania – wszystko to prowadzić może do niskiego poziomu witamin z grupy B.
Niedobór najczęściej objawia się zaburzeniami neurologicznymi, takimi jak zawroty i bóle głowy, zaburzenia pamięci i koncentracji, drętwienie i mrowienie kończyn. Zauważalne są ponadto problemy ze skórą – stany zapalne, zajady, wolno gojące się rany czy trądzik. A dłużej utrzymujące się niedobory mogą prowadzić do rozwoju miażdżycy.
Witaminy z grupy B to związki rozpuszczalne w wodzie. Ta ich właściwość niemal uniemożliwia ich przedawkowanie – nadmiar usuwany jest przez nerki wraz z moczem. Nie zdarzają się przypadki nadmiaru witaminy B dostarczanej wraz z dietą. Także suplementacja nie powinna prowadzić do przedawkowania witamin B. Jeśli już się to zdarzy – najczęściej dotyczy osób cierpiących na niewydolność nerek. Jeśli suplementy B complex przyjmowane są zgodnie z zaleceniami, ryzyko przedawkowania jest praktycznie żadne.
Witamina B12 to związek chemiczny, którego niedobór nie należy do rzadkości. Pomimo, iż rezerwy skumulowane w wątrobie powinny wystarczyć na okres kilku lat, coraz więcej osób doświadcza zbyt niskiego poziomu witaminy B12 w organizmie. Wtedy pojawia się potrzeba suplementacji tego związku. Czy można stosować tabletki z witaminą B12 lub zastrzyki witaminowe bez obaw? Czy można przedawkować witaminę B12?
Suplementowanie witaminy B12 wskazane jest zarówno w celach leczniczych, jak i profilaktycznych. Najczęściej po preparaty z witaminą B12 sięgają osoby będące na diecie wegetariańskiej i wegańskiej. Wynika to z faktu, iż witamina B12 nie występuje w produktach pochodzenia roślinnego. Najbogatsze źródła witaminy B12 w diecie to mięso i podroby, mleko i jego przetwory, ryby i jajka.
Witaminę B12 powinny ponadto stosować regularnie osoby zagrożone rozwojem miażdżycy: z wysokim poziomem cholesterolu i homocysteiny we krwi, z nadwagą, z dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku miażdżycy, z nadciśnieniem. Także osoby narażone na stres i intensywny wysiłek umysłowy mogą sięgnąć po witaminę B12 i inne witaminy z grupy B.
Kolejnym czynnikiem, który zwiększa zapotrzebowanie na witaminę B12 jest stosowanie niektórych leków:
Lecznicze zastosowanie witaminy B12 to przede wszystkim terapia niedoboru B12 i niedokrwistości megaloblastycznej. Wtedy poza stosowaniem wysokich dawek witaminy B12 zażywanej doustnie, można wykorzystać także zastrzyki domięśniowe z witaminą B12. Czy można jednak stosować te suplementy na własną rękę bez ryzyka o przedawkowanie? Jakie jest zalecane dawkowanie witaminy B12?
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę B12 to około 2,5 – 3 mg. Nie zawsze możliwe jest dostarczenie takich ilości witaminy B12 z dietą. Można jednak z powodzeniem zapewnić odpowiednią podaż witaminy B12 stosując suplementy diety.
Aby dostarczyć niezbędnych dla zdrowia dawek witaminy B12 , należy codziennie spożywać produkty ją zawierające, a w celu zwiększania jej przyswajalności można dostarczyć dodatkowo źródeł wapnia, potasu, witaminy C czy innych witamin z grupy B. Jeśli natomiast zdecydujemy się na suplementację, zalecane dawkowanie to około 3 mg w celach profilaktycznych, a w leczeniu niedokrwistości megaloblastycznej zastrzykami – od 250 do 1000 mg co drugi dzień. Czy takie dawki są bezpieczne? Jak organizm radzi sobie z ilościami witaminy B12 znacznie przekraczającymi dzienne zapotrzebowanie?
Z racji, iż witamina B12 jest związkiem rozpuszczalnym w wodzie, jej ewentualny nadmiar zostanie usunięty wraz z moczem. Nie ma zatem obawy przedawkowania , nie ustalono bezpiecznej maksymalnej dawki witaminy B12, powyżej której mogą wystąpić objawy toksyczne. Zalecany poziom we krwi to około 150 – 740 pmol/l. Jednak po przekroczeniu górnej granicy normy, nie wystąpią żadne objawy nadmiaru witaminy B12. Można stosować wyższe od zalecanych dawki – w rzeczywistości dawki te dotyczą związków witaminy B12, takich jak cyjanokobalamina, które nie wchłaniają się całkowicie z przewodu pokarmowego.
Realne dawki B12 wykorzystywane przez organizm są zatem niższe niż te deklarowane na opakowaniu suplementu. Także przyjmowanie dużych dawek tej witaminy w formie zastrzyku nie grozi nadmiarem witaminy B12. Jedyne możliwe działanie niepożądane w przypadku zastrzyków to reakcja uczuleniowa, niekiedy prowadząca nawet do wstrząsu anafilaktycznego. Jednak zastrzyki z witaminy B12 są przepisywane przez lekarza, po oszacowaniu ewentualnego ryzyka.
Witamina B6 to jeden ze związków należących do witamin z grupy B. Witamina ta niezbędna jest dla prawidłowego funkcjonowania całego organizmu, wspomaga pracę wielu układów i narządów. Szczególną rolą w organizmie jest regulowanie pracy układu nerwowego – mowa zarówno o przewodnictwie nerwowym, profilaktyce chorób neurodegeneracyjnych, jak i zapewnieniu doskonałego samopoczucia psychicznego. Ponadto wspiera pracę serca i całego układu krążenia. Normalizując poziom homocysteiny, zapobiega rozwojowi miażdżycy, ponadto chroni przed rozwojem anemii.
Witamina B6 dba także o funkcjonowanie układu odpornościowego, dba o piękny wygląd skóry i paznokci, reguluje procesy przemiany materii oraz normalizuje poziom glukozy we krwi.
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę B6 to około 1,5 mg. Za najważniejsze źródło witaminy B6 uznawana jest dieta. W naszym codziennym jadłospisie rzeczywiście nie brakuje produktów bogatych w witaminę B6. Najwięcej tej witaminy zawierają kasze (szczególnie gryczana), pieczywo pszenne i żytnie, jajka, mleko, mięsa i ryby oraz niektóre warzywa. Nie oznacza to jednak, że nie grozi nam niedobór witaminy B6. Niedoborowi sprzyjają czynniki ograniczające przyswajalność z diety, a także obróbka termiczna żywności. Ryzyko niedoboru nie jest małe – wśród osób w każdej grupie wiekowej znaleźć można takie, u których pojawiają się objawy niedoboru witaminy B6.
Z tego względu coraz więcej osób wspomaga organizm preparatami typu B complex lub zawierającymi określone witaminy z grupy B. Dzięki takiej suplementacji zwiększamy swoją wytrzymałość na stres, a także zwiększamy wydolność fizyczną i umysłową naszego organizmu. Pojawia się jednak wątpliwość – czy można przedawkować witaminę B6 ?
Witaminy z grupy B są witaminami rozpuszczalnymi w wodzie. Oznacza to, że nie kumulujemy tych witamin w organizmie, a więc znikome jest ryzyko, że wystąpi nadmiar witaminy B. To właśnie dlatego suplementacja preparatami B complex uznawana jest za bezpieczną. Nie należy jednak zażywać preparatów witaminowych w niekontrolowany sposób. Dawka witaminy B6, której stosowanie może generować skutki uboczne, to około 300 mg dziennie – to dawka kilkaset razy wyższa niż dzienne zapotrzebowanie na tę witaminę. Ryzyko przedawkowania jest zatem znikome, podobnie jak niemożliwe jest przyjęcie nadmiaru witaminy B6 z dietą.
Objawy przedawkowania witaminy B6:
Witamina B6 ma bardzo duży wpływ na zdrowie nerwów i komórek mięśniowych, pomaga w produkcji DNA i RNA. Przedawkowanie syntetycznej pirydoksyny może podrażniać nerwy. Najczęściej podrażnione zostają mniejsze nerwy obwodowe dłoni i stóp, co prowadzi do drętwienia kończyn. Koordynacja ruchowa i zdolność chodzenia zwykle nie zostają naruszone, aczkolwiek mogą pojawić się skurcze. Objawy zazwyczaj znikają w ciągu kilku tygodni po odstawieniu suplementacji witaminą B6.
Nadmiar witaminy B6 może powodować bóle głowy. 
Toksyczne działanie pirydoksyny może przejawiać się tępym bólem głowy, pulsowaniem czy bólem migrenopodobnym. Złe samopoczucie może być spowodowane podrażnieniem nerwów otaczających głowę lub nerwów kontrolujących przepływ krwi do głowy lub do neuronów w mózgu. Dodatkowo przedawkowanie może powodować krótkotrwałe nadciśnienie, które może zwiększać ciśnienie krwi w głowie i powodować bóle głowy.
Poczucie silnego zmęczenia to jeden z najbardziej powszechnych objawów toksyczności pirydoksyny przyjmowanej w nadmiarze. Często ma ono związek z zaburzeniami cyklu snu lub bezsennością. Niespokojne nogi, skurcze mięśni, bóle głowy i podrażnienie nerwów zakłócają spokojny sen. Jeśli czujesz się przewlekle zmęczony i istnieje prawdopodobieństwo, że przyjmujesz zbyt duże ilości witaminy B6 w suplementach – odstaw suplementację, odczekaj kilka dni i sprawdź czy Twoje samopoczucie ulegnie poprawie.
Nadmiar witaminy B6 bardzo często prowadzi do zaburzeń nastroju. Powodowane jest to przede wszystkim wyniszczającymi objawami fizycznymi, które doskwierają bardziej niż brak równowagi chemicznej w mózgu. Często pojawia się depresja i wrażliwość występujące u osób cierpiących na chroniczny ból, bóle głowy, zmęczenie i zaburzenia snu. Dodatkowo stres i lęk przed postępującymi zaburzeniami ruchu są również powszechne i spodziewane przy przedawkowaniu pirydoksyny.
Objawy te najczęściej mają charakter czasowy i ustępują po zaprzestaniu zażywania zbyt wysokich dawek witaminy B6. Rzadko dochodzi do utrwalenia niekorzystnych zmian w układzie nerwowym.
Trwałe uszkodzenie nerwów powodowane ostrą toksycznością pirydoksyny, jest znacznie poważniejsze niż podrażnienie nerwów. Poza drętwieniem kończyn, uszkodzenie nerwów rzutuje na koordynację, równowagę, siłę mięśni, temperaturę, a także powoduje ból lub pieczenie. Chodzenie może stać się niestabilne i utrudniać pracę. Osoby z uszkodzeniem nerwów spowodowanym ostrym przedawkowaniem witaminy B6 mogą odzyskać sprawność po kilku miesiącach od zaprzestania przyjmowania toksycznych dawek pirydoksyny, a niektórzy mogą nigdy w pełni nie przestać odczuwać skutków naruszenia nerwów.
Witamina B9 – jak każda witamina rozpuszczalna w wodzie – to związek, którego przedawkowanie zdarza się niezwykle rzadko. Wynika to ze sprawnego mechanizmu zapobiegającego zbyt wysokim poziomom w organizmie i jej nadmiernej kumulacji. Mowa o usuwaniu witaminy B9 za pośrednictwem nerek – wraz z moczem.
Niemożliwe jest przedawkowanie witaminy B9 dostarczonej wraz z dietą. W przypadku suplementacji witaminy B9, czyli kwasu foliowego, nadmiar witaminy B także jest mało prawdopodobny.
Witamina B9 to związek regulujący przebieg wielu procesów życiowych. Wspomaga funkcjonowanie układu nerwowego, warunkuje sprawny przebieg procesów nauki oraz wspomaga koncentrację, ale także odpowiada za doskonałe samopoczucie psychiczne. Ostatnio mówi się coraz więcej o roli kwasu foliowego w prewencji groźnych chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Parkinsona.
Witamina B9 wspomaga pracę serca i układu krążenia, a to za sprawą ograniczenia zmian miażdżycowych. Dzięki temu kwas foliowy oddala widmo nie tylko miażdżycy, ale także jej groźnych powikłań, takich jak nadciśnienie, zawał serca czy udar mózgu. Witamina B9 wspomaga ponadto odporność, dba o piękny wygląd skóry i włosów oraz reguluje pracę układu pokarmowego.
Aby móc skorzystać z tak wielu prozdrowotnych właściwości witaminy B9 , należy dostarczyć jej w odpowiednich ilościach wraz z dietą, gdyż nasz organizm nie ma możliwości syntetyzowania kwasu foliowego. Dostępność kwasu foliowego w diecie ograniczona jest głównie do produktów pochodzenia roślinnego, ponadto sam kwas foliowy jest wrażliwy na procesy przetwarzania żywności. Najwięcej witaminy B9 znaleźć można w zielonych liściach warzyw, orzechach czy produktach zbożowych. Produkty odzwierzęce dostarczające kwasu foliowego to wątróbka i żółtko jaja.
Dzienne zapotrzebowanie dla dorosłych to 400 mg; zapotrzebowanie to zwiększa się w ciąży i okresie laktacji, a także u osób nadużywających alkoholu, stosujących niektóre leki czy diety ubogie w warzywa. W celu zapobiegania niedoborowi zalecana jest suplementacja kwasu foliowego. A czy może ona spowodować nadmiar ?
Przyjmowanie suplementów z kwasem foliowym zgodnie z dawkowaniem zawartym na opakowaniu nie powinno prowadzić do nadmiaru witaminy B i wystąpienia jakichkolwiek skutków ubocznych. Duże znaczenie ma na pewno forma przyjmowanego suplementu. Znacznie bezpieczniejsze są foliany naturalnego pochodzenia, które znaleźć można w dobrej jakości suplementach. Większe ryzyko przedawkowania niesie ze sobą stosowanie preparatów z syntetycznym kwasem foliowym. Należy zwrócić uwagę na to, aby nie przekraczać dawki około 1,5 mg syntetycznego kwasu foliowego dziennie. W przeciwnym wypadku mogą pojawić się przemijające dolegliwości: nudności i wzdęcia, brak apetytu, alergie skórne.
Nie ustalono jak dotąd maksymalnej dawki, przekroczenie której generuje toksyczne działanie kwasu foliowego. Na pewno szczególną ostrożność powinny zachować osoby z niewydolnością nerek, a także osoby dotknięte mutacją genu MTHFR. U takich osób dochodzi do zaburzeń metylacji kwasu foliowego i jego wykorzystania przez organizm, co prowadzić może do kumulacji kwasu foliowego. W takim przypadku zalecana jest suplementacja metylowanymi formami witaminy B9.
I jeszcze jedna sytuacja, w której zachować należy szczególną ostrożność – to wystąpienie anemii megaloblastycznej. Jej przyczyną może być niedobór witaminy B9 i/lub B12, a objawy obejmują przede wszystkim zaburzenia neurologiczne. Jeśli w leczeniu zastosowany zostanie wyłącznie kwas foliowy bez jednoczesnej suplementacji witaminy B12 – może dojść do nasilenia objawów neurologicznych.
Czy można przedawkować witaminę B9? U osoby zdrowej, dawkującej kwas foliowy zgodnie z zaleceniami – raczej nie. Znacznie większe jest ryzyko niedoboru witaminy B9 w przypadku zaniechania suplementacji – zwłaszcza przez osoby o zwiększonym zapotrzebowaniu na kwas foliowy.
http://infozdrowie24.pl/temat/zdrowie/witamina+b12+nadmiar+w+organizmie
https://zdrowie.tvn.pl/a/hiperwitaminoza-objawy-i-przyczyny-nadmiaru-witamin-a-d-e-c-k-i-z-grupy-b
https://ods.od.nih.gov/factsheets/vitaminb6-HealthProfessional/
https://pl.wikipedia.org/wiki/Witamina_B6
https://zdrowie.tvn.pl/a/witamina-b6-pirydoksyna-wystepowanie-nadmiar-i-przedawkowanie
https://www.livestrong.com/article/317889-vitamin-b6-toxicity-symptoms
Dietetyk i certyfikowany ekspert żywienia i ketozy. Zwolenniczka zdrowego stylu życia i zdrowej diety, propagatorka trendu clean label, praktyk diety ketogenicznej i postu przerywanego. W pracy i życiu prywatnym stawia na brak kompromisów – sięga wyłącznie po produkty i suplementy diety najwyższej jakości.
Napisz komentarz
Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.