Spis treści
Potas to pierwiastek kluczowy dla zdrowia organizmu. Warunkuje prawidłowe funkcjonowanie serca i mózgu, wspomaga pracę nerek czy mięśni. Dziennie musimy dostarczyć go naprawdę sporo – zapotrzebowanie na potas szacowane jest na około 4700 mg na dobę. A z dietą najczęściej udaje nam się dostarczyć około połowy z tej ilości. Dzięki precyzyjnym mechanizmom regulującym, organizm utrzymuje poziom potasu we krwi w fizjologicznym zakresie 3,5 – 5,5, mmol/l. Jeśli jednak dojdzie do nadmiernej utraty tego pierwiastka z organizmu – bardzo szybko dojdzie do rozwoju hipokaliemii. Właśnie dlatego – pomimo, iż dieta nie prowadzi bezpośrednio do niedoboru potasu – warto regularnie stosować suplementy z potasem. Czy wiesz jak objawia się niedobór potasu? Co występuje częściej: niedobór czy nadmiar potasu?
Samo ograniczenie spożycia potasu poniżej rekomendowanych 4700 mg dziennie nie prowadzi do rozwoju niedoboru potasu. Kluczowe znaczenie ma natomiast nadmierna utrata potasu z organizmu. Najczęściej do ucieczki tego elektrolitu z organizmu dochodzi na drodze wymiotów i biegunek, w przebiegu zatruć pokarmowych, stosowania leków przeczyszczających czy podczas leczenia onkologicznego. Do zubożenia puli potasu w organizmie dochodzi także na drodze utraty potasu z moczem – w przebiegu cukrzycy, zespołu Cushinga, zwiększonego poziomu aldosteronu czy stosowania leków moczopędnych.
Inne przyczyny niedoboru potasu to rozległe oparzenia, insulinoterapia, zaburzenia wchłaniania z przewodu pokarmowego. Nie brakuje zatem czynników, które mogą prowadzić do niedoboru potasu – a stan ten stwierdzany jest bardzo często. To najpopularniejszy brak diagnozowany w organizmie. Jego konsekwencje mogą być poważne – warto zatem dowiedzieć się jak objawia się niedobór potasu i jak można mu przeciwdziałać.
Czym grozi brak potasu w organizmie? Niedobór potasu objawia się przede wszystkim zaburzeniami ze strony układu krążenia. Pojawić może się nadciśnienie, zaburzenia rytmu serca, niekiedy spotykana jest wzmożona krzepliwość krwi. Osoba z niskim poziomem potasu odczuwa zmęczenie, senność, apatię i drażliwość. Bardzo specyficznym i uciążliwym objawem jest ból mięśni, ich osłabienie i łatwa męczliwość.
Z racji spowolnienia pracy mięśniówki jelit, możliwe są zaparcia oraz problemy trawienne, a w związku z zaburzeniem funkcji nerek i gospodarki wodnej organizmu, zauważalne są obrzęki kończyn. Charakterystyczne są także zaburzenia ze strony układu nerwowego – zaburzenia czucia, nietolerancja zimna, nadmierne pragnienie czy parestezje.
Objawy niedoboru potasu mogą narastać stopniowo w czasie, pojawiając się jeden po drugim, bądź wystąpić gwałtownie – jest to związane z tempem zmniejszania się poziomu potasu we krwi. Niekiedy objawy te mogą pojawić się nawet wtedy, gdy poziom pierwiastka we krwi nie przekroczył dolnej granicy 3,5 mmol/l, ale nastąpił bardzo szybki spadek poziomu potasu względem wartości wyjściowej.
Najskuteczniejszym sposobem jest wdrożenie diety dostarczającej jak największych ilości tego pierwiastka oraz suplementacja. Z racji, iż z dietą dostarczamy mniej potasu niż wynosi nasze dzienne zapotrzebowanie, stosowanie suplementacji potasem nie powinno prowadzić do przedawkowania. Suplementacja może przynieść szereg korzyści dla zdrowia, w tym profilaktykę chorób układu krążenia.
Aby dostarczyć wraz z dietą jak największych ilości potasu, należy wzbogacić codzienny jadłospis w następujące produkty:
Wchłanianie potasu z przewodu pokarmowego ograniczane jest przez kawę, alkohol, cukier, aspirynę i niektóre antybiotyki – spożywając produkty bogate w potas, unikaj ich łączenia z wymienionymi czynnikami. Natomiast pozytywny wpływ na przyswajalność potasu ma witamina B6 oraz magnez. Oczywiście należy unikać nieuzasadnionego stosowania leków przeczyszczających czy moczopędnych.
Dietę warto uzupełnić suplementacją potasu. Najlepiej jest sięgnąć po organiczną, a zatem doskonale przyswajalną postać pierwiastka, taką jak wysokiej jakości cytrynian potasu. Ryzyko przedawkowania potasu jest niewielkie, gdyż nasz organizm wykształcił wiele mechanizmów, które sprawnie wydalają nadmiar potasu z organizmu.
Jak tracimy potas z organizmu?
Potas jest elektrolitem, jest zatem rozpuszczony w wodzie. Z takiej właściwości potasu wynika fakt, iż bardzo łatwo można go tracić z organizmu – z moczem, potem, a także podczas biegunek czy wymiotów. Jedną z częstszych przyczyn niedoboru potasu może być zatem przewlekła biegunka czy wymioty – dotyczy to szczególnie dzieci. Maluchy są znacznie bardziej narażone na odwodnienie, a wraz z płynami tracą z organizmu cenny potas.
Na zbyt niski poziom potasu we krwi, czyli hipokaliemię, narażone są osoby stosujące leki moczopędne (np. w przebiegu nadciśnienia), chorujące na nerki czy cukrzycę. Takie sytuacje sprzyjają bowiem nasilonej diurezie, czyli produkcji moczu – a wraz z moczem tracone są znaczne ilości potasu. Także długotrwałe stosowanie glikokortykosteroidów prowadzi do utraty potasu z organizmu.
O dostarczenie wysokich dawek potasu powinni zadbać przede wszystkim sportowcy. Niestety – podczas treningu intensywnie się pocimy, a wraz z potem tracimy z organizmu cenny potas. Podczas godzinnego treningu możemy utracić nawet 200 – 300 mg potasu. Jeśli trenujemy regularnie i nie zadbamy o suplementację potasu – szybko dojdzie do pojawienia się objawów braku potasu w organizmie. Mowa o skurczach mięśni i ich osłabieniu, zaburzeniach rytmu serca, rozwoju nadciśnienia i ogólnym osłabieniu organizmu. A tego nie chce doświadczyć żaden sportowiec, prawda?
Poza sportowcami, na niedobór tego pierwiastka są narażone osoby dotknięte gorączką. Kolejnym czynnikiem sprzyjającym rozwojowi hipokaliemii jest dieta uboga w potas. Mowa zwłaszcza o spożywaniu produktów zawierających wysokie dawki sodu – stężenie sodu we krwi pozostaje bowiem w zależności odwrotnie proporcjonalnej względem potasu.
Oczywiście na niski potas narażone są osoby odchudzające się, stosujące diety eliminacyjne, a także dotknięte zaburzeniami wchłaniania.
Czy przedawkowanie jest możliwe?Dzienne zapotrzebowanie na potas to około 4700 mg, nieco więcej potrzebują kobiety w ciąży. Zapotrzebowanie na potas zwiększa się w przypadku wystąpienia czynników, które powodują jego utratę w organizmie – wtedy konieczne jest szybkie uzupełnienie puli potasu. Te sytuacje to przede wszystkim wspomniane wcześniej stosowanie leków przeczyszczających i moczopędnych, biegunki i wymioty, intensywne uprawianie sportu czy choroby nerek. Dieta daje w tym zakresie bardzo ograniczone możliwości – znacznie lepiej sprawdzi się suplementacja potasem. Czy można przedawkować potas w ten sposób? Na pewno nie, jeśli stosujesz suplement zgodnie z jego przeznaczeniem i w dawkach zalecanych przez producenta. Nawet zakładając, że przyjmujesz z dietą wymaganą ilość potasu – nadmiar tego pierwiastka, który dostarczony zostanie na drodze suplementacji, zostanie sprawnie usunięty z organizmu drogą wydalania z moczem.
Problemem okazuje się zaburzenie pracy nerek uniemożliwiające sprawne regulowanie poziomu potasu we krwi, a także stany nasilonego uwalniania tego pierwiastka z komórek. Wtedy nadmiar potasu jest możliwy i niezbędna jest interwencja lekarza.
Zbyt wysoki poziom potasu – podobnie jak zbyt niski potas w organizmie – objawia się przede wszystkim zaburzeniem pracy serca. Z racji, iż prawidłowy poziom potasu we krwi konieczny jest do prawidłowego przewodzenia impulsów nerwowych i mięśniowych, a także warunkuje skurcz mięśni – zaburzenia jego poziomu odbijają się negatywnie na przewodnictwie mięśniowym. Nadmiar tego elektrolitu objawia się również arytmią, a także osłabieniem siły mięśniowej oraz porażeniem mięśni. Ponadto odczuwać można drętwienie i mrowienie kończyn oraz drgawki. Nierzadko pojawia się apatia i chroniczne zmęczenie.
Potwierdzeniem rozpoznania wysokiego poziomu potasu jest charakterystyczny obraz EKG oraz podwyższony poziom potasu w badaniach krwi. Leczenie hiperkaliemii polega na wyeliminowaniu przyczyny nadmiaru potasu, np. odstawieniu leków czy insuliny lub wyleczeniu choroby podstawowej. Doraźnie stosowane są dożylne wlewy z glukonianu wapnia lub glukozy.
Potas to pierwiastek niezbędny dla zdrowia. Oznaczanie poziomu potasu we krwi to jedno z najczęściej wykonywanych badań laboratoryjnych – a wynika to z powszechnego występowania zaburzeń poziomu tego pierwiastka we krwi, zwłaszcza jego zbyt niskiej ilości. Rzadziej w badaniach krwi spotykany jest za wysoki poziom potasu.
Potas – jak wpływa na nasze zdrowie?
Potas odpowiada za sprawne funkcjonowanie niemal każdej komórki ciała, zapewniając integralność błon komórkowych, transport substancji do i z komórki.
Potas wpływa także na prawidłowe funkcjonowanie wielu układów i narządów:
Badanie poziomu potasu polega na oznaczeniu jego stężenie w próbce krwi pobranej na czczo. Jest to badanie kosztujące zaledwie kilka złotych i wykonywane w każdym laboratorium, zatem każdy z nas może profilaktycznie wykonać takie oznaczenie.
Na pewno badanie to wskazane jest w przypadku:
W przypadku, gdy zostanie zdiagnozowany zbyt niski potas – zalecana jest wtedy dieta bogata w potas oraz suplementacja. Stosując tabletki z potasem zgodnie z zalecanym dawkowaniem potasu nie grozi Ci przedawkowanie potasu. Dlatego dobrze jest sięgać regularnie po suplementy z potasem, co wspomoże pracę mięśni, serca czy mózgu, dbając o doskonałe samopoczucie fizyczne i psychiczne.
Najprostszym sposobem na uzupełnienie puli potasu w organizmie jest dieta bogatopotasowa uzupełniona o tabletki lub kapsułki z potasem. Czy suplementy tego typu są dla każdego? Czy suplementowanie potasu jest bezpieczne?
Wiele osób sięga na własną rękę po suplementy diety zawierające potas. Zawsze warto jednak skonsultować ich przyjmowanie z lekarzem. Co prawda organizm wykształcił sporo mechanizmów regulujących poziom potasu we krwi, jednak nie zawsze działają one sprawnie. Dotyczy to szczególnie nerek, które są najistotniejszym organem odpowiedzialnym za utrzymanie prawidłowej kaliemii.
Jeśli stosujemy suplementy zawierające potas będąc nieświadomymi, że nasze nerki nie pracują prawidłowo – może wówczas dojść do rozwoju hiperkaliemii, czyli zbyt wysokiego poziomu potasu we krwi. A to skutkować może poważnymi zaburzeniami zdrowotnymi.
Wskazaniem do stosowania potasu w suplementach diety jest wystąpienie objawów niedoboru potasu. Po kapsułki z cytrynianem potasu powinni także sięgać sportowcy, osoby poddawane działaniu wysokich temperatur, których dotyczy wzmożona potliwość. Potas powinny regularnie zażywać osoby spożywające dużo sodu, narażone na rozwój nadciśnienia – a najważniejsze czynniki ryzyka to nadwaga, siedzący tryb życia oraz występowanie nadciśnienia w rodzinie.
Potas może być profilaktycznie stosowany także przez osoby, które odchudzają się, stosują diety eliminacyjne, cierpią na zaburzenia wchłaniania. Oczywiście potas koniecznie należy uzupełnić w przypadku wymiotów, biegunek czy stosowania leków przeczyszczających.
Najważniejsze wskazania do suplementowania potasu to:
Najważniejsze przeciwwskazania do suplementowania potasu to niewydolność nerek, silne odwodnienie oraz niektóre choroby serca. Jeśli nie dotyczy Cię żadne z nich – możesz profilaktycznie zażywać potas, a ryzyko przedawkowania tego elektrolitu jest niewielkie. Z dietą nie dostarczamy przecież jego wymaganych ilości, a ewentualny nadmiar potasu i tak zostanie sprawnie usunięty przez nerki.
Źródła wiedzy:
https://www.poradnikzdrowie.pl/sprawdz-sie/objawy/hipokaliemia-niedobor-potasu-przyczyny-objawy-oraz-leczenie-aa-99uA-QbM6-EacF.html
https://polki.pl/dieta-i-fitness/zdrowe-odzywianie,niedobor-potasu-objawy-i-dieta,10084407,artykul.html
https://www.doz.pl/czytelnia/a12752-Co_moze_przyczyniac_sie_powstania_niedoboru_potasu
https://www.healthline.com/nutrition/potassium-deficiency-symptoms#section1
https://ods.od.nih.gov/factsheets/Potassium-HealthProfessional
https://journals.viamedica.pl/choroby_serca_i_naczyn/article/download/12180/10058 https://journals.viamedica.pl/choroby_serca_i_naczyn/article/viewFile/12229/10107
http://www.nowinylekarskie.ump.edu.pl/uploads/2012/6/658_6_81_2012.pdf
http://fpn.sum.edu.pl/archiwum/publikacje/2007/publikacja2_nr1112_2007.pdf
Dietetyk i certyfikowany ekspert żywienia i ketozy. Zwolenniczka zdrowego stylu życia i zdrowej diety, propagatorka trendu clean label, praktyk diety ketogenicznej i postu przerywanego. W pracy i życiu prywatnym stawia na brak kompromisów – sięga wyłącznie po produkty i suplementy diety najwyższej jakości.
Napisz komentarz
Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.