Rak prostaty – przyczyny, objawy i sposoby leczenia raka prostaty

Rak prostaty to jeden z najczęstszych nowotworów złośliwych diagnozowanych u mężczyzn, a także druga co do częstości przyczyna zgonów spowodowanych chorobami nowotworowymi. Prawdopodobieństwo zachorowania na raka gruczołu krokowego rośnie wraz z wiekiem. Objawy raka prostaty mogą do złudzenia przypominać symptomy łagodnego przerostu prostaty, dlatego wiele przypadków raka prostaty zdiagnozowanych zostaje dość późno. Na szczęście istnieją badania diagnostyczne, które umożliwiają wczesną diagnostykę raka stercza, a także skuteczne leczenie tego nowotworu.

Co to jest prostata?

Prostata jest gruczołem wielkości kasztana i waży około 30 gramów. Jest częścią męskiego układu rozrodczego i jest organem wewnętrznym. Prostata znajduje się bezpośrednio pod pęcherzem i powyżej mięśni dna miednicy. Odbytnica znajduje się za prostatą. Kanały gruczołu krokowego wpływają do cewki moczowej, która przechodzi przez prostatę.

Gruczoł krokowy jest otoczony kapsułką tkanki łącznej zawierającej wiele włókien mięśni gładkich i elastyczną tkankę łączną. Wewnątrz prostaty znajduje się również wiele komórek mięśni gładkich. Podczas wytrysku komórki mięśniowe kurczą się i silnie wyciskają płyn zgromadzony w prostacie do cewki moczowej. To powoduje, że płyn i plemniki wraz z płynem z innych gruczołów łączą się, tworząc nasienie, które jest następnie uwalniane.

Tkankę gruczołu krokowego można podzielić na trzy różne strefy, wymienione tutaj od wewnętrznej do najbardziej zewnętrznej:

• strefa przejściowa znajduje się po wewnętrznej stronie gruczołu i jest najmniejszą częścią prostaty (około 10%); otacza cewkę moczową między pęcherzem a górną 1/3 cewki moczowej.
• strefa środkowa otacza strefę przejściową i stanowi około 1/4 całkowitej masy prostaty; tutaj zlokalizowany jest przewód wspólny dla prostaty, przewód nasienny i pęcherzyki nasienne (tzw. przewód wytryskowy)
• strefa peryferyjna stanowi główną część gruczołu krokowego – około 70% masy tkanki stanowi część strefy peryferyjnej.

 
Tkanka strefy przejściowej ma tendencję do łagodnego (nienowotworowego) wzrostu w starszym wieku – schorzenie to określane jest mianem łagodnego przerostu prostaty (BPH). Jeśli tkanka ta naciska na pęcherz i cewkę moczową, może to prowadzić do trudności w oddawaniu moczu. Jest to powszechny problem wśród starszych mężczyzn. Nowotwory złośliwe (rakowe) w prostacie rozwijają się natomiast w strefie obwodowej.

Funkcje prostaty w organizmie mężczyzny

Najważniejszą funkcją prostaty jest wytwarzanie płynu, który wraz z komórkami nasienia z jąder i płynami z innych gruczołów tworzy nasienie. Mięśnie gruczołu krokowego zapewniają również, że nasienie jest silnie wciskane do cewki moczowej, a następnie wydalane na zewnątrz podczas wytrysku.

Najistotniejsze funkcje prostaty w organizmie mężczyzny to:

• produkcja płynu do nasienia: część nasienia jest wytwarzana w prostacie; wraz z komórkami nasienia z jąder, płynem z pęcherzyka nasiennego i wydzielinami uwalnianymi przez inny gruczoł wielkości gruczołu poniżej prostaty, płyn prostaty tworzy nasienie; wszystkie te płyny są mieszane razem w cewce moczowej. Wydzielanie gruczołu krokowego jest ważne dla prawidłowego funkcjonowania plemników, a zatem także dla płodności u mężczyzn. Mleczna ciecz produkowana przez prostatę zawiera wiele enzymów, takich jak antygen specyficzny dla prostaty (PSA). Wydzielina prostaty warunkuje zachowanie płynności nasienia, a także sprzyja podtrzymaniu odpowiedniej żywotności i ruchliwości plemników.
• zamykanie ujścia cewki moczowej do pęcherza podczas wytrysku: podczas wytrysku prostata i mięsień zwieracza pęcherza zamykają cewkę moczową do pęcherza, aby zapobiec dostaniu się nasienia do pęcherza.
• zamykanie przewodów nasiennych podczas oddawania moczu
• metabolizm hormonów: w prostacie męski hormon płciowy testosteron przekształca się w biologicznie aktywną formę, DHT (dihydrotestosteron).

 

Prostata – najczęstsze choroby męskiego gruczołu

Jak każdy gruczoł w organizmie, także prostata może być dotknięta rozmaitymi schorzeniami. Trzy główne rodzaje nieprawidłowości w funkcjonowaniu prostaty dotyczą rozwoju: łagodnego przerostu prostaty, zapalenia prostaty oraz złośliwego nowotworu prostaty. Ryzyko rozwoju tych schorzeń wzrasta wraz z wiekiem, ale wiek nie jest jedynym czynnikiem ryzyka.

Chociaż zapalenie gruczołu krokowego może pojawić się u mężczyzn w każdym wieku, występuje częściej u młodszych mężczyzn w wieku od 30 do 50 lat.

Główne rodzaje zapalenia gruczołu krokowego to:

• bakteryjne zapalenie gruczołu krokowego – ostre lub przewlekłe zakażenie bakteryjne
• niebakteryjne zapalenie gruczołu krokowego – stan zapalny prostaty, znany również jako zespół przewlekłego bólu miednicy (CPPS).

 
W większości przypadków przyczyna zapalenia gruczołu krokowego jest nieznana. Bakteryjne zapalenie gruczołu krokowego rozwija się w efekcie przedostania się bakterii z dróg moczowych lub okolicy odbytu do prostaty. Diagnozowanie bakteryjnego zapalenia prostaty wymaga wykonania badania ogólnego oraz posiewu moczu, a leczenie sprowadza się do stosowania antybiotyków.

Niebakteryjne zapalenie gruczołu krokowego (CPPS) jest najczęstszą postacią zapalenia gruczołu krokowego i jest trudniejsze do opanowania. Objawy różnią się w zależności od mężczyzny. Nie ma jednego testu do zdiagnozowania CPPS, więc lekarz będzie musiał wykluczyć inne możliwe przyczyny objawów przed postawieniem diagnozy.

Możliwe przyczyny CPPS obejmują:

• przebyte bakteryjne zapalenie gruczołu krokowego
• problem z nerwami łączącymi dolne drogi moczowe
• problemy z mięśniami dna miednicy
• stres
• zaburzenia hormonalne
• schorzenia autoimmunologiczne.

 
Nienowotworowe powiększenie prostaty lub łagodny przerost gruczołu krokowego (BPH) występuje głównie u mężczyzn w starszym wieku. Nie zagraża życiu, ale może znacząco wpłynąć na jego jakość. Powiększenie gruczołu krokowego (który otacza górną część cewki moczowej) powoduje zwężenie cewki moczowej i wywiera nacisk na podstawę pęcherza. Może to prowadzić do niedrożności cewki moczowej i zablokowania przepływu moczu. Przyczyną łagodnego przerostu prostaty jest zmiana proporcji między żeńskimi i męskimi hormonami płciowymi. Wraz z wiekiem spada poziom testosteronu w organizmie mężczyzny, zwiększa się natomiast ilość estrogenów. Żeńskie hormony płciowe sprzyjają nadmiernemu podziałowi komórek prostaty oraz powiększeniu się gruczołu.

Powiększenie prostaty i zaburzenie przepływu moczu dają charakterystyczne objawy:

• ból podczas oddawania moczu
• wąski strumień moczu
• uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza
• parcie na pęcherz
• częste oddawanie moczu, także nocą
• częstsze występowanie infekcji bakteryjnych cewki moczowej czy pęcherza moczowego

 
Zdiagnozowanie łagodnego przerostu prostaty możliwe jest dzięki badaniu prostaty per rectum, a także badaniu obrazowemu USG.

Rak prostaty to schorzenie nowotworowe, które dotyka przede wszystkim starszych mężczyzn, choć nie jest to żelazną regułą. Niekiedy rak prostaty daje objawy podobne do łagodnego przerostu prostaty. Bywa jednak tak, że niekiedy rak przebiega bezobjawowo.

Podstawą profilaktyki raka prostaty są regularne wizyty u lekarza, wykonywanie badań per rectum oraz oznaczania poziomu PSA, a także baczne zwracanie uwagi na niepokojące objawy, mogące sugerować choroby prostaty. O jakich objawach mowa?

Prostata – objawy, które powinny zmobilizować do wizyty u lekarza

W związku z tym, że większość schorzeń prostaty dotyczy mężczyzn w średnim i starszym wieku – każdy mężczyzna po ukończeniu 40. roku życia powinien wykonywać badania profilaktyczne. Mowa o corocznym badaniu per rectum, które umożliwia wstępne rozpoznanie łagodnego przerostu prostaty bądź raka prostaty. Pomocniczo może także oznaczyć poziom PSA we krwi, czyli swoistego antygenu stercza.

Do wizyty u lekarza skłonić powinno wystąpienie objawów, które mogą sugerować choroby prostaty. Niekiedy symptomy te mogą sugerować występowanie stanów zapalnych pęcherza czy cewki moczowej, zatem niemożliwe jest samodzielne postawienie diagnozy.

Objawy, które powinny zaniepokoić każdego mężczyznę:

• dolegliwości bólowe o charakterze okazyjnym bądź przewlekłym, zlokalizowane w okolicy krocza, prącia, odbytu, podbrzusza czy lędźwiowej części pleców
• rozmaite dolegliwości towarzyszące oddawaniu moczu: ból, pieczenie, ciągłe uczucie parcia
• wąski bądź przerywany strumień moczu, słabszy strumień moczu pod koniec mikcji, opóźniona mikcja, czyli konieczność odczekania chwili zanim dojdzie do opróżnienia pęcherza; częste oddawanie moczu – zwłaszcza w nocy, uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza, a także problemy z nietrzymaniem moczu
• obecność krwi w moczu lub nasieniu
• dysfunkcje seksualne: spadek libido, kłopoty ze wzwodem, zaburzenia ejakulacji (ból towarzyszący wytryskowi lub występujący po ejakulacji, przedwczesny bądź opóźniony wytrysk).

 

Rak prostaty – objawy nowotworu gruczołu krokowego

Rak prostaty – jak niemal każdy typ nowotworu – w początkowych stadiach rozwoju może przebiegać bezobjawowo. Wówczas jedyną metodą wczesnego rozpoznania nowotworu jest wykonywanie regularnych badań profilaktycznych pomagających zdiagnozować rak prostaty. Objawy raka pojawiają się zazwyczaj w późniejszych stadiach rozwoju choroby.

Objawy raka prostaty wynikają przede wszystkim z faktu, że w przebiegu choroby dochodzi do stopniowego powiększania się gruczołu. Większość objawów może zatem przypominać symptomy towarzyszące łagodnemu przerostowi prostaty, jednak nigdy nie należy ich bagatelizować. Powiększająca się prostata uciska na cewkę moczową stopniowo zwężając jej światło. Konsekwencją tych niekorzystnych zmian jest utrudniony odpływ moczu z pęcherza moczowego, a także ograniczony wypływ moczu przez cewkę moczową. W związku z tym mogą pojawić się symptomy związane z utrudnieniem oddawania moczu, jak i objawy wynikające z większej podatności na rozwój zakażeń bakteryjnych dróg moczowych.

Nietypowe objawy dotyczące oddawania moczu mogą dotyczyć:

• częstego oddawania moczu
• nokturii, czyli potrzeby oddawania moczu nocą
• występowania wąskiego bądź przerywanego strumienia moczu
• nietrzymania moczu
• bolesności podczas oddawania moczu

 
Może pojawić się krwiomocz, czyli obecność krwi w moczu. Zastojowi moczu w drogach moczowych może towarzyszyć większa częstość infekcji bakteryjnych dróg moczowych. Towarzyszy im pieczenie podczas oddawania moczu, krwiomocz, zmętnienie moczu, podwyższona temperatura ciała i bóle w podbrzuszu.

Gdy rozwija się rak prostaty, objawy mogą dotyczyć dysfunkcji seksualnych – zauważyć można kłopoty z erekcją, impotencję bądź bolesność towarzyszącą wytryskowi. Czasem pojawia się także krew w nasieniu.

Nowotworowi prostaty towarzyszyć mogą objawy ogólne, takie jak osłabienie, spadek masy ciała. Nie należy zapominać o objawach mogących towarzyszyć przerzutom raka prostaty. Objawy są wówczas zależne od lokalizacji przerzutów i towarzyszą zaawansowanym stadiom raka prostaty. Najczęstsza lokalizacja przerzutów to kości oraz płuca. W przypadku przerzutowania do kości mogą pojawić się bóle kostne, większa podatność na złamania. Zmiany te dotyczą głównie żeber, miednicy, kręgów czy bioder, a także kości długich. Zlokalizowanie zmian w obrębie kręgosłupa i uciskanie rdzenia kręgowego mogą prowadzić do osłabienia siły mięśniowej kończyn dolnych, a nawet ich porażenia. Może wtedy dojść do nietrzymania kału i moczu, a także paraliżu. Ponadto obecność przerzutów do kości i naciekanie szpiku kostnego może prowadzić do rozwoju poważnej anemii.

Gdy komórki rakowe dostaną się do węzłów chłonnych, objawiać może się to występowaniem obrzęków kończyn dolnych.

Przyczyny raka prostaty

Tak jak w przypadku większości nowotworów, także etiologia raka prostaty jest złożona. Głównymi znanymi czynnikami ryzyka są wiek, pochodzenie etniczne, otyłość i historia rodziny. Inne czynniki ryzyka rozwoju raka gruczołu krokowego to otyłość, nadciśnienie tętnicze, brak ruchu, stale podwyższony poziom testosteronu. Warto przyjrzeć się bardziej szczegółowo każdemu z tych czynników.

Jeśli chodzi o wiek – zależność jest oczywista. Ogólna zapadalność wzrasta wraz z wiekiem; jednocześnie – agresywność raka maleje z wiekiem.

Ogromny wpływ na wzrost częstości zachorowań na raka stercza ma wywiad rodzinny. Warto przytoczyć kilka najistotniejszych zależności:

• u mężczyzn z krewnym pierwszego stopnia (ojciec lub brat), którzy chorowali na raka prostaty, ryzyko jest dwa razy większe niż u ogółu populacji
• ryzyko rozwoju raka prostaty w przypadku mężczyzn, których choroba dotknęła brata wzrasta bardziej niż u mężczyzn, u których na raka gruczołu krokowego zachorował ojciec
•  u mężczyzn z dwojgiem krewnych pierwszego stopnia chorujących na raka gruczołu krokowego, występuje pięciokrotnie większe ryzyko zachorowania
• pacjenci z silną historią raka prostaty w rodzinie zwykle chorują na raka w młodszym wieku (rak występuje średnio o 3 lata wcześniej), a nowotwór gruczołu krokowego ma bardziej zaawansowany przebieg; osoby te mają ponadto większe ryzyko nawrotu biochemicznego po radykalnej operacji prostatektomii.

 
Omawiając genetyczne podłoże raka gruczołu krokowego, nie sposób pominąć mutację genów BRCA 1 i BRCA 2. Geny te kojarzone są głównie ze wzrostem ryzyka rozwoju raka piersi u kobiet, ale okazuje się, że uczestniczą także w rozwoju raka prostaty. Dodatkowo z częstszym rozwojem raka prostaty powiązano polimorfizm licznych genów, z których najistotniejsze to: dziedziczny gen raka prostaty 1, różne receptory androgenowe i witaminy D, HPC1, HPC2, HPCX, CAPB, które wykazują tendencję do promowania wzrostu komórek rakowych.

Na złośliwy nowotwór gruczołu krokowego bardziej narażeni są mężczyźni czarnoskórzy.

Kolejny istotny czynnik ryzyka rozwoju raka stercza to nieodpowiednio ułożona dieta. Mowa o diecie bogatej w tłuszcze trans, tłuszcze nasycone oraz węglowodany. Sugerowany jest także niekorzystny wpływ spożycia czerwonego mięsa, a także produktów mlecznych. Kolejnym dietetycznym czynnikiem ryzyka rozwoju raka prostaty jest zbyt niski poziom witaminy D.

Ryzyko rozwoju raka stercza wzrasta u mężczyzn, którzy chorowali na rzeżączkę, chlamydiozę, kiłę.

Diagnostyka nowotworu prostaty

W celu zdiagnozowania raka stercza konieczne jest wykonanie badań. Najlepiej, gdy ich wykonanie nie jest odkładane w czasie aż do momentu, gdy pojawią się symptomy sugerujące rak prostaty. Objawy pojawiają się bowiem w późniejszych stadiach choroby. Jak już wcześniej wspomniano, badania w kierunku chorób prostaty powinny być wykonywane profilaktycznie poczynając od 40. roku życia. Są to takie same badania, jakie są wykonywane przy podejrzeniu raka stercza. Mowa o badaniu per rectum, oznaczaniu poziomu PSA we krwi, a także ultrasonografii przezodbytniczej. Natomiast potwierdzeniu diagnozy oraz określeniu stopnia zaawansowania nowotworu służy biopsja stercza.

Badanie per rectum

Badanie per rectum polega na manualnym badaniu prostaty przez odbyt. Badanie to wyróżnia się niemałą skutecznością – umożliwia wykrycie raka stercza nawet w tych przypadkach, gdy poziom PSA we krwi jest prawidłowy. Badanie prostaty per rectum umożliwia detekcję zmian nowotworowych, których wymiar wynosi co najmniej 0,2 ml. Jest to zatem badanie bardzo czułe.

Jak wygląda badanie prostaty per rectum?

Przebieg badania krok po kroku:

• badanie per rectum wykonywane jest przez lekarza urologa i polega na wprowadzeniu palca do światła odbytnicy
• przed wykonaniem badania konieczne jest ściągnięcie ubioru od pasa w dół; następnie mężczyzna staje w szerokim rozkroku tyłem do lekarza, podpierając się z przodu o krzesło lub stół
• przyjęcie wygodnej pozycji oraz rozluźnienie się ułatwiają przeprowadzenie badania
• lekarz ubiera rękawiczki gumowe i aplikuje środek poślizgowy, który znacznie upraszcza badanie
• badanie trwa zaledwie chwilę; lekarz ocenia kształt i wielkość gruczołu krokowego, kierując palec najpierw w dół, a potem nieco w górę; prawidłowo prostata ma kształt odwróconego stożka, o gładkiej powierzchni; nieprawidłowa prostata może być powiększona, z nierówną powierzchnią, nieregularnym kształtem, mogą występować zgrubienia lub stożki
• po zbadaniu gruczołu krokowego lekarz wysuwa palec z odbytnicy pacjenta

 
Badanie może być dla pacjenta krępujące i może powodować dyskomfort, jednak nie powinno być bolesne.

Badanie poziomu PSA

Oznaczanie poziomu PSA, czyli swoistego antygenu sterczowego służy jako badanie przesiewowe w diagnostyce raka prostaty, a także jako badanie służące monitorowaniu skuteczności terapii raka stercza. U zdrowego mężczyzny poziom PSA we krwi nie powinien przekraczać 4 ng / ml. Taką ogólną normę stosuje większość laboratoriów. Okazuje się jednak, że określone ścisłe normy dla poszczególnych grup wiekowych przedstawiają się następująco:

• 40 – 49 r. ż.: 1,5 ng / ml
• 50 – 59 r. ż.: 2,5 ng / ml
• 60 – 69 r. ż.: 4,5 ng / ml
• powyżej 70 r. ż.: 7,5 ng / ml

 
Wartości graniczne PSA to 4 – 10 ng / ml. Uzyskanie wyniku w tym przedziale stwarza problemy interpretacyjne. Wówczas marker PSA nie może być jedynym badaniem diagnostycznym. Taki graniczny wynik badania PSA nie powinien być wskazaniem do wykonania natychmiastowej biopsji stercza, gdyż jest to badanie inwazyjne i dąży się do ograniczania wykonywania tego badania bez potrzeby. Okazuje się bowiem, że marker PSA jest swoisty dla tkanki gruczołu krokowego, nie jest jednak markerem swoistym dla raka stercza. Podwyższone wartości PSA odnotowywane są bowiem w przebiegu łagodnego przerostu prostaty. Konieczne jest zatem zweryfikowanie wyniku badania PSA – i temu właśnie służy oznaczenie poziomu frakcji wolnej PSA. Stanowi ona od 4 do 40% frakcji całkowitej.

Wstępne rozróżnienie pomiędzy rakiem prostaty a innymi przyczynami wzrostu stężenia PSA (np. łagodnym przerostem stercza) polega na oznaczeniu proporcji między frakcją całkowitą PSA a frakcją wolną:

• stosunek fPSA/PSA jest mniejszy niż 10 proc. – bardzo duże prawdopodobieństwo raka prostaty
• stosunek fPSA/PSA jest większy niż 25 proc. – prawdopodobieństwo raka prostaty jest bardzo małe.

 
Przed wykonaniem oznaczenia poziomu PSA we krwi należy pamiętać, że istnieją czynniki mogące wpłynąć na chwilowe podwyższenie poziomu PSA. Mowa m.in. o:

• badaniu per rectum
• biopsji bądź badaniu USG gruczołu krokowego
• intensywnym uprawianiu sportu, zwłaszcza jazdy konnej czy jazdy na rowerze
• infekcjach gruczołu krokowego.

 

Biopsja prostaty

W przypadku nieprawidłowego wyniku badania per rectum bądź badania poziomu całkowitego i wolnego PSA, konieczne może być wykonanie biopsji prostaty. Badanie to polega na pobraniu materiału przy pomocy cieniutkiej igły, pod kontrolą USG. Na kilka dni przed planowaną biopsją oraz kilka dni po zabiegu konieczne jest odstawienie leków zmniejszających krzepliwość krwi. Dodatkowo wymagane jest stosowanie antybiotyku, który ma zapobiec rozwojowi zakażenia. W dzień wykonania badania pacjent nie musi pozostawać na czczo.

Zabieg biopsji gruboigłowej prostaty polega na wprowadzeniu przez odbyt pacjenta specjalnego pistoletu biopsyjnego z igłami i pobraniu materiału do badania. Z kolei biopsja cienkoigłowa polega na wykonaniu nakłucia prostaty igłą. Nakłucie wykonywane jest przez cewkę moczową lub w okolicy krocza. Pobrany materiał oceniany jest pod kątem obecności nieprawidłowości w budowie gruczołu krokowego.

Po zabiegu biopsji przez 5 dni należy unikać gorących kąpieli, intensywnych treningów oraz jazdy na rowerze. U niektórych pacjentów może wystąpić lekka gorączka lub pojawia się niewielka ilość krwi w moczu czy nasieniu.

Niepokojące objawy, które mogą wskazywać na wystąpienie powikłań po biopsji prostaty to:

• krwawienie z cewki moczowej bądź odbytu
• zatrzymanie moczu
• wystąpienie wysokiej gorączki i bólu w kroczu.

 
Pobrany podczas badania materiał biologiczny poddany zostaje ocenie histopatologicznej, dzięki czemu możliwe jest określenie typu histologicznego nowotworu oraz stopnia złośliwości.

Typy morfologiczne raka prostaty to:

• rak gruczołowy
• rak z nabłonka przejściowego
• guz neuroendokrynny
• mięsaki i chłoniaki

 
Z kolei stopień złośliwości nowotworu prostaty określany jest przez skalę Gleasona. Wynik Gleasona zawsze zawiera dwie oceny w postaci liczb, a następnie ich sumę. Dominującym wzorem oceny Gleasona jest zawsze pierwsza liczba, od 1 do 5, a drugą liczbą będzie dowolny wzór drugorzędny lub mniejszy, również oceniany od 1 do 5. Tak więc absolutnie najlepszy i najniższy wynik oceny Gleasona to Gleason 1 + 1 = 2 , a najgorszy wynik na wysokim poziomie Gleason to 5 + 5 = 10. Taki wynik zdarza się jednak niezwykle rzadko.

Badania obrazowe prostaty – rezonans magnetyczny oraz USG

USG gruczołu krokowego i MRI są głównymi metodami obrazowania stosowanymi do wstępnego wykrywania i diagnozowania raka prostaty. Przezodbytnicze ultradźwięki (TRUS) podczas biopsji gruczołu krokowego mogą umożliwić zlokalizowanie potencjalnie podejrzanego obszaru hipoechogenicznego. Należy jednak podkreślić, że same ultradźwięki nie są wiarygodnym testem diagnostycznym w kierunku nowotworów prostaty. TRUS najlepiej stosować w celu kontrolowania przebiegu igły podczas wykonania biopsji prostaty.

MRI prostaty (rezonans magnetyczny) ma znacznie lepszą rozdzielczość tkanek miękkich niż ultradźwięki i może zidentyfikować obszary w gruczole, które są naprawdę „podejrzane” z dużą dokładnością i niezawodnością (dodatnia wartość predykcyjna większa niż 90%). MRI gruczołu krokowego stosuje się również do planowania chirurgicznego u mężczyzn rozważających radykalną prostatektomię i do ulepszonych biopsji, gdy rak jest silnie podejrzewany pomimo negatywnej początkowej biopsji pod kontrolą TRUS. Rezonans magnetyczny prostaty może także odgrywać rolę w aktywnym nadzorze jako alternatywa dla okresowych lub powtarzanych biopsji.

MRI prostaty staje się standardową metodą obrazowania w diagnostyce raka prostaty. Może identyfikować i oceniać podejrzane guzki gruczołu krokowego, aby pomóc w określaniu stopnia zaawansowania i lokalizacji, sprawdzać rozszerzenie poza torebki, oceniać pęcherzyki nasienne pod kątem ewentualnego zajęcia guza i określać powiększenie regionalnych węzłów chłonnych, które mogą wskazywać na wczesną chorobę przerzutową.

Prostata – leczenie raka gruczołu krokowego

Na przestrzeni ostatnich lat wzrasta liczba przypadków raka stercza o niższym stopniu zaawansowania, ograniczonych wyłącznie do lokalizacji w gruczole krokowym. W takich przypadkach coraz częstszą strategią jest rezygnacja z radykalnego leczenia i wdrożenie strategii zachowawczych. Jedną z nich jest tzw. leczenie odroczone, czyli „baczna obserwacja”. Stosowana jest ona u tych chorych, u których spodziewany czas przeżycia nie przekracza 5 lat i sprowadza się do stosowania leczenia objawowego przy wystąpieniu objawów klinicznych choroby; brak jest rutynowego monitorowania chorego.

Druga strategia to tzw. aktywny nadzór, czyli regularne wykonywanie badań monitorujących i łączenie leczenia w przypadku stwierdzenia progresji raka stercza. Stosowanie aktywnego nadzoru jest zalecane u większości chorych na zlokalizowanego raka gruczołu krokowego o małym ryzyku progresji choroby (wynik oceny w skali Gleasona ≤6). Z kolei u pacjentów o pośrednim ryzyku progresji (skala Gleasona>7) zalecane jest wdrożenie leczenia radykalnego.

Terapia raka prostaty: prostatektomia, radioterapia i hormonoterapia

Terapia raka prostaty uzależniona jest od typu nowotworu oraz stopnia złośliwości raka prostaty. Leczenie raka gruczołu krokowego, który ograniczony jest wyłącznie do tego narządu, może polegać na radykalnym leczeniu miejscowym oraz stałej obserwacji chorego. Leczenie miejscowe może polegać na chirurgicznym wycięciu gruczołu krokowego wraz z pęcherzykami nasiennymi – zabieg ten określany jest mianem radykalnej prostatektomii.

Zabieg prostatektomii może być przeprowadzony tradycyjną metodą tzw. „otwartej chirurgii”, jak i laparoskopowo. Wybór tej drugiej metody wiąże się z mniejszą inwazyjnością zabiegu, a zatem – szybszą rekonwalescencją. W zależności od ryzyka wystąpienia przerzutów, usuwane są także węzły chłonne biodrowe zewnętrzne, biodrowe wewnętrzne oraz zasłonowe.

Kolejną metodą leczenia miejscowego jest radioterapia. Po wykonaniu radykalnej prostatektomii poziom PSA we krwi powinien pozostawać niewykrywalny – świadczy to usunięciu całego gruczołu. Gdy poziom PSA po zabiegu nadal pozostaje podwyższony – warto zastosować tzw. radioterapię ratunkową. Wskazaniem do takiej radioterapii jest także obecność nacieku nowotworowego w linii cięcia operacyjnego.

Z kolei radykalna radioterapia polega na potraktowaniu guza wysoką dawką promieniowania, z zachowaniem okolicznych, zdrowych tkanek. Po radioterapii oczekuje się, że PSA będzie się zmniejszać przez około 18 miesięcy. Niepowodzenie leczenia jest zwykle zauważane przez wzrost poziomu PSA o 2 ng / ml lub więcej powyżej poziomu wyjściowego przed rozpoczęciem radioterapii. Poza napromienieniem wiązką zewnętrzną, można zastosować brachyterapię, czyli napromienienie guza na drodze wprowadzania źródeł radioaktywnych.

Niekiedy prostatektomia bądź radioterapia mogą być uzupełnione o hormonoterapię. Hormonoterapia indukcyjna prowadzona jest przed leczeniem radioterapeutycznym, natomiast hormonoterapia jednoczasowa przeprowadzana jest w trakcie radioterapii. Hormonoterapia wykorzystywana jest w leczeniu zaawansowanego raka stercza. Hormonoterapia może być uzupełniona o radioterapię, immunoterapię bądź chemioterapię. Leczenie hormonalne ma na celu tzw. ablacje androgenową, czyli usunięcie męskich hormonów z organizmu.

Możliwe jest to na drodze:

• kastracji chirurgicznej, czyli usunięcia obu jąder
• kastracji chemicznej, czyli stosowania leków hamujących syntezę męskich hormonów płciowych; w tym celu wykorzystywane są dwie grupy leków – agoniści i antagoniści gonadoliberyn; gonadoliberyny to hormony pobudzające syntezę androgenów; tego typu farmakoterapia wiąże się z wystąpieniem poważnych działań niepożądanych, takich jak spadek gęstości mineralnej kości, wzrost ryzyka chorób układu sercowo – naczyniowego, spadek masy mięśniowej czy impotencja; w celu zredukowania wystąpienia działań niepożądanych można zastąpić kastrację chemiczną stosowaniem antagonistów receptorów androgenowych – wówczas zahamowane zostaje oddziaływanie androgenów na komórki nowotworowe; ta metoda leczenia jest nieco mniej skuteczna, zatem dedykowana jest osobom z małą masą guza.

 

Życie seksualne a rak prostaty

Rak gruczołu krokowego może w negatywny sposób wpływać na jakość życia seksualnego. Sam proces chorobowy toczący się w obrębie prostaty może prowadzić do zaburzeń wzwodu. Nie bez znaczenia jest także aspekt psychologiczny – uczucie niepewności towarzyszące chorobie nowotworowej może rzutować na spadek libido. Niekorzystny wpływ na sprawność seksualną mężczyzny ma także zastosowanie terapii raka prostaty. W przypadku hormonoterapii dochodzi do spadku poziomu hormonów płciowych, co w oczywisty sposób oddziałuje na spadek libido i sprawności seksualnej. W przypadku radioterapii może dojść do uszkodzenia ścian naczyń krwionośnych – a to skutkuje poważnymi problemami z osiągnięciem i utrzymaniem wzwodu. Z kolei podczas prostatektomii może dojść do uszkodzenia ciał jamistych oraz pęczków naczyniowo – nerwowych, odpowiedzialnych za mechanizm pojawienia się erekcji.

Wspieraj swoją prostatę stosując suplementy diety

W jaki sposób zadbać o prostatę? Profilaktyka schorzeń prostaty obejmuje odpowiednią dietę, regularne badania, a także korzystanie z suplementów diety i ziół na prostatę.

Regularne stosowanie wysokiej jakości suplementów na prostatę wspiera regenerację prostaty, wzmacnia funkcje seksualne i wpływa na korzystne funkcjonowanie układu moczowego.

Polecanym i wysoce skutecznym suplementem diety, zawierającym najlepsze zioła na prostatę, jest produkt polskiej marki: Prostate Formula CHEERS. Produkt ten skutecznie wspiera działanie gruczołu krokowego, pomaga w utrzymywaniu prawidłowej gospodarki hormonalnej dzięki witaminie B6, jak również wpływa bardzo korzystnie na jakość plemników dzięki obecności cynku i selenu w składzie.

CHEERS Prostate Formula zawiera również beta-sitosterol, który wspomaga regenerację nabłonka gruczołu krokowego, zmniejsza obrzęk prostaty przy łagodnym jej przeroście, obniża poziom DTH i zwiększa możliwości wydzielnicze prostaty.

Palma sabałowa obecna w składzie omawianego suplementu na prostatę, znacząco obniża aktywność 5-α-reduktazy, która przekształca testosteron w DHT (podwyższony poziom wpływa na rozrost prostaty).

Śliwa afrykańska znakomicie poprawia funkcjonowanie pęcherza, a dodatkowo działa hamująco na wiele czynników wzrostu, działa przeciwzapalnie i przeciwobrzękowo, zmniejsza poziom testosteronu i prolaktyny.

Korzystanie z naturalnych ziół na prostatę, wysokiej jakości suplementów diety, dobrze zbilansowanej diety i regularnych badań stercza to najlepszy sposób, by dbać o ten niezwykle ważny męski gruczoł. Na każdym etapie życia mężczyzny, zarówno przy zdrowej prostacie jak i w przypadku pojawienia się dolegliwości, schorzeń i poważnych problemów w postaci nowotworu – warto wspierać gruczoł krokowy suplementacją. Oczywiście należy podkreślić, że zioła na prostatę czy suplementy nie wyleczą nowotworu ani przed nim w 100% nie zabezpieczą, ale stanowią bardzo duże wzmocnienie dla funkcji prostaty, jej zdrowia i dla sprawności seksualnej, która dla każdego mężczyzny jest bardzo ważna.

Źródła wiedzy:

https://www.mp.pl/pacjent/onkologia/chorobynowotworowe/100849,rak-gruczolu-krokowego
https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/nowotwory/rak-prostaty-objawy-i-leczenie-nowotworu-stercza-aa-Tph9-gunp-FNPH.html
https://en.wikipedia.org/wiki/Prostate_cancer