Spis treści
Zapalenie prostaty to jedna z najczęściej występujących chorób zapalnych u mężczyzn. Może dotyczyć mężczyzn w każdym wieku i rozwija się na podłożu infekcji bakteryjnych lub wirusowych. W zależności od czasu utrzymywania się stanu zapalnego, wyróżnić można ostre zapalenie prostaty oraz przewlekłe zapalenie prostaty. Ten problem zdrowotny zawsze wymaga wdrożenia odpowiedniej terapii, ponieważ brak odpowiedniego leczenia zapalenia prostaty skutkować może rozwojem stanów zapalnych innych narządów miednicy mniejszej, a w skrajnych przypadkach nawet rozwojem sepsy.
Prostata, czyli stercz to niewielki gruczoł pełniący niezwykle istotną rolę w układzie moczowo – płciowym każdego mężczyzny. O funkcjach prostaty w organizmie oraz jej zdrowiu mówi się niewiele. Dopiero stan zapalny prostaty lub przerost gruczołu krokowego stanowią przypomnienie, że taki gruczoł istnieje. Szkoda – ponieważ prostata pełni w organizmie mężczyzny wiele istotnych funkcji, a zaburzenia w jej funkcjonowaniu przekładają się na poważne kłopoty ze zdrowiem.
Prostata to gruczoł zlokalizowany w obrębie miednicy mniejszej, a dokładniej – pod pęcherzem moczowym, przywierając do przedniej ściany odbytu. Przez wnętrze prostaty przechodzi cewka moczowa – to dlatego powiększenie prostaty skutkuje zaburzeniami w odpływie moczu z pęcherza. Najważniejszą rolą prostaty w organizmie jest wspomaganie funkcji rozrodczych. Wydzielina gruczołu krokowego wchodzi w skład spermy. Wydzielina ta zawiera glukozę, dzięki czemu odżywia plemniki oraz chroni je podczas przemierzania drogi do komórki jajowej.
Stercz zbudowany jest z gruczołów i przewodów otoczonych torebką łącznotkankową oraz mięśniami gładkimi. Wielkością i kształtem prostata przypomina kasztana bądź orzecha włoskiego. Gdy chłopiec przychodzi na świat, prostata ma wielkość porównywalną do ziarenka grochu, z czasem powiększa się – a najintensywniejszy jej wzrost przypada na okres dojrzewania. Około 30. roku życia prostata osiąga optymalną wielkość.
Na skutek procesów chorobowych może dojść do powiększenia gruczołu krokowego. Około 45 – 50. roku życia gruczoł krokowy zaczyna stopniowo powiększać swoją objętość, co określane jest mianem łagodnego przerostu prostaty. W grupie wiekowej powyżej 75 lat przerost prostaty dotyczy nawet 80% panów. Przyczyną przerostu prostaty mogą być zaburzenia hormonalne dotyczące testosteronu. Powodem powiększenia prostaty i zaburzenia jej funkcji jest także rak prostaty, czyli złośliwy nowotwór stanowiący ponad 10% wszystkich nowotworów diagnozowanych u przedstawicieli płci męskiej. Kolejnym schorzeniem prostaty jest zapalenie gruczołu krokowego.
Zapalenie gruczołu krokowego to jedna z najczęściej pojawiających się chorób zapalnych u mężczyzn, która szczególnie często diagnozowana jest pomiędzy 18 a 50. rokiem życia. Najczęstszym powodem zapalenia prostaty jest infekcja bakteryjna lub wirusowa, choć wymienia się także takie przyczyny jak stres czy zaburzenia hormonalne. Omawiając zapalenie gruczołu krokowego należy rozróżnić dwie najważniejsze formy choroby – ostre zapalenie prostaty oraz przewlekłe (chroniczne) zapalenie prostaty. O zapaleniu ostrym prostaty można mówić, gdy nagle pojawiają się objawy charakterystyczne dla zapalenia stercza, natomiast o zapaleniu przewlekłym – gdy objawy utrzymują się powyżej 3 miesięcy i cechują się naprzemiennym występowaniem okresów zaostrzenia i remisji. Czas utrzymywania się objawów chorobowych to nie jedyne kryterium umożliwiające zdefiniowanie ostrego oraz przewlekłego zapalenia prostaty. Różnice dotyczą także przyczyn rozwoju stanu zapalnego.
Ostre zapalenie prostaty zawsze rozwija się na podłożu infekcyjnym, a najczęstszym czynnikiem etiologicznym są bakterie Gram ujemne, takie jak:
Rzadziej za rozwój ostrego zapalenia prostaty odpowiedzialne są bakterie Enterococcus, gronkowiec złocisty S. aureus czy bakterie beztlenowe. Zwykle zapalenie stercza powodowane jest przez bakterie stanowiące fizjologiczną florę bakteryjną jelita grubego. Podczas oddawania stolca te bakterie kałowe mogą przedostawać się w okolice cewki moczowej – a przenikając przez ujście cewki mogą ostatecznie dotrzeć aż do ujść gruczołów prostaty. Namnażanie się tych bakterii prowadzi do rozwoju stanu zapalnego. Analizując drogę wnikania bakterii zauważyć można, że pokonują one światło cewki moczowej oraz pęcherza moczowego. To dlatego często zdarza się, że zapalenie prostaty poprzedzone jest infekcją dolnych dróg moczowych, a czynnikiem sprzyjającym rozwojowi stanu zapalnego stercza jest zastój moczu w pęcherzu. Może mieć to miejsce m. in. podczas przerostu gruczołu krokowego i utrudnionego odpływu moczu z pęcherza.
Kolejne czynniki ryzyka rozwoju ostrego zapalenia prostaty to:
Należy zauważyć, że ostre zapalenie gruczołu krokowego nie ma nic wspólnego z chorobami, które są przenoszone drogą płciową. Nie można więc zarazić się tym schorzeniem poprzez stosunek seksualny.
W przypadku przewlekłego zapalenia prostaty powodem może być nieleczone ostre zapalenie stercza – mówimy wtedy o infekcyjnym podłożu przewlekłego zapalenia stercza. Najczęściej jednak przewlekłe zapalenie stercza nie ma podłoża bakteryjnego i określane jest mianem niebakteryjnego przewlekłego zapalenia gruczołu krokowego bądź zespołem przewlekłego bólu miednicy. W przypadku niebakteryjnego zapalenia stercza przyczyną mogą być m. in. zaburzenia hormonalne, stres bądź schorzenia autoimmunologiczne. Taka postać przewlekłego zapalenia stercza stanowi ponad 95% przypadków, natomiast bakteryjne przewlekłe zapalenie stercza stanowi zaledwie 5% przypadków.
Objawy ostrego zapalenia stercza pojawiają się nagle i nasilają na przestrzeni kilku kolejnych dni. Szczególnie charakterystycznym symptomem, który może nasuwać podejrzenie ostrego zapalenia prostaty jest ból stercza. Ból prostaty odczuwalny jest w okolicy krocza, umiejscowiony jest przy odbycie, u nasady członka, nad spojeniem łonowym. Ból może nawet promieniować w okolicę krzyżową kręgosłupa. Dolegliwości bólowe są bardzo dotkliwe i mogą nasilać się podczas oddawania moczu i stolca. Dodatkowo pojawiają się takie objawy ogólne jak gorączka i dreszcze, bóle mięśni, osłabienie organizmu.
W związku z infekcyjnym charakterem ostrego zapalenia prostaty, mogą pojawić się także objawy zakażenia dróg moczowych: parcie na mocz, pieczenie cewki moczowej podczas oddawania moczu, ból w podbrzuszu czy nietypowa wydzielina z cewki moczowej.
Objawy przewlekłego zapalenia gruczołu krokowego cechuje naprzemienne występowanie okresów zaostrzeń i remisji. Podkreślić należy, że niebakteryjne przewlekłe zapalenie prostaty może przebiegać całkowicie bezobjawowo i diagnozowane jest przypadkowo przy okazji wykonywania okresowych badań stercza.
W okresie zaostrzenia przewlekłego zapalenia gruczołu krokowego chory doświadcza takich objawów, jakie charakterystyczne są dla ostrego zapalenia prostaty. Mowa o dolegliwościach bólowych gruczołu krokowego, objawach towarzyszących infekcjom dróg moczowych, a także ogólnych objawach infekcji. Najczęściej chory doświadcza bólu stercza promieniującego w okolice odbytu, nasady członka oraz moszny, pieczenia cewki moczowej, trudności w oddawaniu moczu. Pojawia się również gorączka, bóle mięśniowe i uczucie rozbicia.
W okresach remisji choroby brak jest gorączki oraz innych uogólnionych objawów stanu zapalnego. Występuje ból stercza o charakterystycznej lokalizacji, jednak nasilenie bólu jest mniejsze niż w przypadku zaostrzenia choroby. Dodatkowo zauważyć można obecność krwi w moczu lub nasieniu.
Wystąpienie dolegliwości bólowych stercza nasuwa podejrzenie stanu zapalnego stercza. Podstawą rozpoznania ostrego zapalenia stercza jest wywiad lekarski wskazujący na nagłe pojawienie się dolegliwości bólowych prostaty oraz układu moczowego, a także badanie per rectum. W badaniu przezodbytniczym prostaty wykazać można wzmożone napięcie i obrzęk gruczołu krokowego, a także wygładzoną powierzchnię stercza i nasiloną ciepłotę gruczołu.
W przypadku podejrzenia ostrego zapalenia gruczołu krokowego należy pobrać próbkę moczu w celu wykonania badania ogólnego oraz posiewu moczu i antybiogramu. Badania te mają na celu potwierdzenie infekcji bakteryjnej, rozpoznanie szczepu bakterii oraz określenie wrażliwości bakterii na poszczególne antybiotyki. W badaniu ogólnym moczu najczęściej stwierdzić można obecność leukocytów i bakterii. Natomiast w badaniu bakteriologicznym wykazać można obecność bakterii odpowiedzialnych za stan zapalny. Należy podkreślić, że ujemny wynik badania bakteriologicznego nie wyklucza rozpoznania ostrego zapalenia prostaty.
Rozpoznanie przewlekłego zapalenia gruczołu krokowego wymaga wykonania badania ogólnego moczu i posiewu moczu w celu potwierdzenia zakażenia układu moczowego. Dodatni wynik posiewu moczu oraz wystąpienie objawów wskazujących na przewlekłe zapalenie stercza wystarczy, aby postawić rozpoznanie. Jeśli uzyskany zostanie ujemny wynik posiewu krwi, a występują objawy sugerujące zapalenie stercza, wówczas zasadne jest pobranie wydzieliny z gruczołu krokowego. W tym celu konieczne jest wykonanie delikatnego masażu prostaty, a następnie pobranie wypływającej z cewki moczowej wydzieliny. Uzyskanie dodatniego wyniku badania bakteriologicznego jest potwierdzeniem wystąpienia zakażenia. Dodatkowo wydzielina z gruczołu krokowego badana jest pod mikroskopem – znacznie podwyższona liczba leukocytów stanowi potwierdzenie stanu zapalnego, także w przypadku uzyskania ujemnego wyniku badania bakteriologicznego.
Bardzo często w codziennej praktyce lekarskiej pomijane jest znaczenie tzw. testu czterech szklanek, czyli testu Mearesa Stameya. Jest to procedura rekomendowana przez Europejskie Towarzystwo Urologiczne jako podstawowe narzędzie diagnostyczne stosowane w celu rozpoznania przewlekłego zapalenia gruczołu krokowego.
Test czterech szklanek sprowadza się do pobrania czterech różnych próbek wykorzystanych do badań bakteriologicznych:
Pobranie pierwszej z wymienionych próbek pozwala ocenić florę bakteryjną cewki moczowej, a drugiej – florę bakteryjną pęcherza moczowego. Natomiast dwie ostatnie próbki służą ocenie flory bakteryjnej stercza.
Pomocniczo warto wykonać oznaczenie we krwi poziomu PSA, czyli antygenu gruczołu krokowego. W przebiegu zapalenia gruczołu krokowego poziom PSA jest często podwyższony. Należy pamiętać, aby powtórzyć badanie PSA po zakończonym leczeniu. Normalizacja wyniku badania świadczy o tym, że wysokie miano PSA było konsekwencją stanu zapalnego stercza. Jeśli jednak wynik wciąż jest nieprawidłowy, wówczas konieczne może być wykonanie biopsji gruczołu krokowego w celu wykluczenia nowotworu prostaty.
Zarówno ostre zapalenie prostaty, jak i postać przewlekła choroby wymagają leczenia. Jeśli u podłoża stanu zapalnego leży infekcja bakteryjna – wymagane jest stosowanie antybiotyków. Natomiast niebakteryjne zapalenie stercza może być leczone rozmaitymi metodami, których wybór determinowany jest przyczyną schorzenia.
W przypadku ostrego zapalenia gruczołu krokowego antybiotykoterapię wdraża się jak najszybciej, nie czekając na wyniki posiewów moczu i wydzieliny stercza. Najczęściej stosowanymi antybiotykami są te zwalczające bakterie Gram ujemne, czyli najczęstsze drobnoustroje odpowiedzialne za stan zapalny gruczołu krokowego. W większości przypadków stosowane są fluorochinolony – lewofloksacyna, cyprofloksacyna czy ofloksacyna, a także terapia skojarzona ampicyliny z gentamycyną oraz sulfametoksazolu z trimetoprimem. Antybiotyk powinien zostać zmieniony, gdy wynik posiewu wskazuje na obecność bakterii opornych na konkretny lek. Kolejnym wskazaniem do zmodyfikowania leczenia jest brak poprawy po 2 – 3 dniach leczenia. Antybiotykoterapia powinna być kontynuowana przez co najmniej 4 tygodnie – nawet, gdy ustąpią objawy choroby. Ma to na celu profilaktykę powstania ropni prostaty.
Poza antybiotykami stosowane są leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe, które doraźnie łagodzą najbardziej uciążliwe objawy zapalenia prostaty. Jeśli doszło do zatrzymania moczu – konieczne jest cewnikowanie. Natomiast w przypadku pojawienia się poważnego powikłania zapalenia prostaty, czyli rozwoju ropnia – konieczne jest leczenie chirurgiczne mające na celu usunięcie treści ropnej. Mniejsze ropnie mogą być aspirowane igłą, większe wymagają nacięcia ropnia.
Kontynuowanie antybiotykoterapii przez okres 4 tygodni ma na celu wyeliminowanie bakterii chorobotwórczych i zapobieganie rozwojowi ropnia prostaty. Podejrzenie ropnia może nasunąć brak całkowitego ustąpienia objawów po zakończonym leczeniu. Wówczas potwierdzeniem ropnia prostaty jest badanie obrazowe, takie jak tomografia komputerowa czy ultrasonografia przezodbytnicza. Takie powikłania zdarzają się jednak rzadko, a właściwie przeprowadzone leczenie zapalenia prostaty najczęściej kończy się powodzeniem. Warto pamiętać, aby po zakończeniu antybiotykoterapii i ustąpieniu objawów chorobowych dodatkowo wykonać badania obrazowe dróg moczowych. Ma to na celu wykluczenie obecności nieprawidłowości anatomicznych jako przyczyny zakażenia prostaty.
Leczenie przewlekłego zapalenia gruczołu krokowego uwarunkowane jest przyczyną powstania stanu zapalnego. W przypadku bakteryjnej postaci przewlekłego zapalenia prostaty konieczne jest zastosowanie antybiotyków – zgodnie z wynikami antybiotykogramu. Lekami pierwszego rzutu są chinolony, takie jak cyprofloksacyna, norfloksacyna oraz ofloksacyna. W przypadku alergii na chinolony można zastosować inne leki: trimetoprim, minocyklinę lub kotrimoksazol. Leczenie antybiotykami powinno trwać co najmniej 4 tygodnie, najczęściej leki podawane są przez 6 – 8 tygodni. W razie potrzeby można doraźnie stosować leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Niekiedy wymagane jest ponadto stosowanie leków na prostatę zmniejszających wielkość powiększonego gruczołu krokowego i ułatwiających odpływanie moczu z pęcherza moczowego.
Nieco inaczej przedstawia się leczenie niebakteryjnego przewlekłego zapalenia gruczołu krokowego. Owszem, zdarza się, że lekarz przepisuje antybiotyk w celu zwalczenia utajonego zakażenia bakteryjnego. Skuteczność takiej terapii ograniczona jest do tych przypadków, gdy rzeczywiście doszło do zakażenia bakteryjnego.
Gdy objawy zapalenia stercza nieustannie powracają, może to stanowić wskazanie to przeprowadzenia przezcewkowej resekcji stercza. Zabieg ten polega na usunięciu wybranego obszaru stercza, najczęściej okołocewkowego lub całości gruczołu. Jest to zabieg mało inwazyjny, rzadko obciążony wystąpieniem powikłań.
Niebakteryjne przewlekłe zapalenie stercza może wymagać stosowania następujących leków:
Poza stosowaniem farmakoterapii zalecane jest stosowanie odpowiedniej diety oraz redukowanie stresu. Złagodzenie objawów choroby zauważyć można m.in. po wyeliminowaniu spożycia kawy i herbaty, alkoholu oraz ostrych przypraw. W ramach stylu życia warto unikać sytuacji, które sprzyjają uciskaniu stercza, np. jazdy na rowerze czy jazdy konnej. Wskazane jest odbywanie regularnych stosunków seksualnych – ejakulacje nie rzadsze niż co 3 dni pobudzają przepływ wydzieliny w kanalikach prostaty.
Mężczyźni doświadczający problemów z prostatą bądź pragnący wdrożyć profilaktykę przerostu prostaty, chętnie sięgają po leki na prostatę bez recepty. Tego typu preparaty wspomagające funkcjonowanie prostaty zawierają najczęściej składniki naturalnego pochodzenia – ekstrakty ziołowe, witaminy czy składniki mineralne.
Jednym z najczęściej spotykanych składników preparatów na prostatę jest palma sabałowa. Najczęstszym schorzeniem gruczołu krokowego jest łagodny przerost prostaty, którego częstość występowania rośnie wraz z wiekiem. Wynika to z faktu, iż w kolejnych dekadach życia zwiększa się tempo konwersji testosteronu do jego aktywnej pochodnej DHT, czyli dihydrotestosteronu. Efektem jest proliferacja komórek prostaty i przerost gruczołu krokowego. Obrzęk i powiększenie prostaty towarzyszy ponadto stanom zapalnym stercza.
Wykazano, że palma sabałowa ogranicza konwersję testosteronu do DHT, hamując aktywność enzymu 5 – alfa – reduktazy, przez co może redukować obrzęk prostaty, a także wspomaga funkcje układu odpornościowego. Palma sabałowa wyróżnia się m. in wysoką zawartością frakcji lipidowo – sterolowej, w skład której wchodzą m. in. beta – sitosterol, stigmosterol, kampesterol oraz trójglicerydy. To właśnie wysoka zawartość steroli roślinnych może mieć wpływ na właściwości prozdrowotne palmy sabałowej. Fitosterole normalizują poziom cholesterolu we krwi, ograniczając jego wątrobową syntezę oraz wchłanianie z przewodu pokarmowego. Przekłada się to na regulowanie syntezy testosteronu, który powstaje właśnie z cholesterolu. Źródłami steroli roślinnych są także inne składniki leków na prostatę, np. olej z pestek dyni czy pokrzywa. Ta ostatnia jest ziołem o działaniem pobudzającym diurezę, przez co wspomaga funkcjonowanie układu moczowego. Kolejnym cennym ziołem wspomagającym prawidłowe funkcjonowanie prostaty jest wierzbownica drobnokwiatowa, stanowiąca źródło fitosteroli (w tym sitosterolu), flawonoidów i garbników o właściwościach przeciwzapalnych i przeciwbakteryjnych, antyoksydacyjnych.
Leki na prostatę bez recepty zwierają także witaminę B6, cynk, miedź czy selen, dzięki czemu pomagają zachować równowagę między estrogenami a androgenami, a ponadto chronią prostatę przed nadmiernym działaniem hormonów steroidowych.
Prostate Formula marki Cheers to wyjątkowy suplement diety wspomagający funkcjonowanie prostaty. Wyróżnia się on niezwykle bogatym, starannie skomponowanym składem – preparat Prostate Formula zawiera składniki o komplementarnym działaniu, które skutecznie wspomagają funkcjonowanie prostaty oraz układu moczowego. Kolejną cechą wyróżniającą suplement Prostate Formula na tle innych dostępnych bez recepty leków na prostatę jest jakość clean label. Osiągnięta została ona dzięki zastosowaniu wyłącznie naturalnych, standaryzowanych ekstraktów roślinnych oraz doskonale przyswajalnych postaci witamin i składników mineralnych.
Prostate Formula zawiera kilka wyselekcjonowanych źródeł fitosteroli – mowa o ekstrakcie z palmy sabałowej, wierzbownicy drobnokwiatowej, ekstrakt z pestek dyni, ekstrakt z kory śliwy afrykańskiej oraz ekstrakt z korzenia pokrzywy zwyczajnej. Kolejnym cennym składnikiem jest witamina B6, a także selen i cynk. Natomiast najbardziej wyjątkowym składnikiem leku na prostatę Prostate Formula marki Cheers opatentowany kompleks EnoSTIM, który wspomaga nie tylko funkcjonowanie prostaty, ale także wpływa korzystnie na sprawność seksualną mężczyzny. Dzięki zawartości szafranu suplement diety wspomaga libido, a także potencję, co wynika ze stymulowania syntezy tlenku azotu. Przekłada się to na rozszerzenie naczyń krwionośnych i poprawę sprawności seksualnej. Ponadto w skład kompleksu EnoSTIM wchodzi ekstrakt z wytłoków z winogron oraz ekstrakt ze skórek jabłek, stanowiący źródło polifenoli.
Suplement Prostate Formula warto stosować w celu wspomagania leczenia schorzeń prostaty, takich jak zapalenie prostaty czy przerost gruczołu krokowego, a także w ramach profilaktyki chorób prostaty. Dzięki wyjątkowej formule pozbawionej syntetycznych dodatków, takich jak konserwanty, aromaty czy barwniki, suplement może być stosowany bez obaw o efekty uboczne. A co więcej – preparat może być stosowany przez osoby na diecie bezglutenowej, a także przez wegetarian i wegan.
http://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/choroby-meskich-narzadow-plciowych,zapalenie-prostaty–gruczolu-krokowego—-objawy–leczenie,artykul,1577601.html
https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/choroby-meskie/zapalenie-prostaty-przyczyny-objawy-leczenie-aa-jHb2-6yX3-EaKB.html
https://portal.abczdrowie.pl/zapalenie-gruczolu-krokowego-przyczyny
De la Rosette J.J.M.C.H., Hubregtse M.R., Meuleman E.J.H., et al.: Diagnosis and treatment of 409 patients with prostatitis syndromes. Urology, 1993; 41: 301-307
Katoh N., Ono Y., Ohshima S., et al.: Diffusion of cefmenoxime and latamoxef into prostatic fluid in patients with acute bacterial prostatitis. Urologia Int., 1992; 48: 191-194
Herati A. i in., Effects of foods and beverages on the symptoms of chronic prostatitis/chronic pelvic pain syndrome.; Urology. 2013 Dec;82(6):1376-80
Dietetyk i certyfikowany ekspert żywienia i ketozy. Zwolenniczka zdrowego stylu życia i zdrowej diety, propagatorka trendu clean label, praktyk diety ketogenicznej i postu przerywanego. W pracy i życiu prywatnym stawia na brak kompromisów – sięga wyłącznie po produkty i suplementy diety najwyższej jakości.
Napisz komentarz
Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.